Sản lượng cao, giá bán ổn định

Với sự định hướng cụ thể trong thực hiện chủ trương chuyển đổi cây lương thực kém hiệu quả trên đất dốc sang trồng cây ăn quả theo Kết luận của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các Nghị quyết của HĐND tỉnh. Đến nay, toàn huyện có trên 7.500 ha cây nhãn, chủ yếu là giống nhãn T6 và nhãn Miền Thiết; sản lượng năm 2023 ước đạt trên 70.000 tấn, trong đó, đã tiêu thụ 4.500 tấn quả tươi ở thị trường trong nước. Cây nhãn từng bước khẳng định được vị thế, nhiều gia đình trồng nhãn có thu nhập vài trăm triệu đồng/năm, một số hộ có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm từ trồng nhãn.

Đến nay, huyện được cấp 46 mã số vùng trồng xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Trung Quốc, Úc, New Zealand, với diện tích gần 500 ha. Cùng với đó, huyện xây dựng vùng quả an toàn, phát triển theo chuỗi liên kết cho 48 HTX, Công ty sản xuất quả an toàn theo quy trình VietGAP với diện tích trên 900 ha; 78 hộ ở 12 bản của xã Chiềng Khương phát triển công nghệ tưới phun sương cho gần 70 ha cây nhãn, góp phần nâng cao các sản phẩm nông sản có giá trị kinh tế, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

Theo thời gian, cây nhãn đã trở thành cây xóa đói, giảm nghèo, đem lại hiệu quả kinh tế cho nông dân. Để cây nhãn cho năng suất, chất lượng nông dân Sông Mã đã áp dụng kỹ thuật chiết, ghép; sử dụng quy trình chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, GloBALGAP. Nhiều hộ còn đầu tư hệ thống phun tưới ẩm, cung cấp đủ nước cho cây nhãn trong quá trình ra hoa, đậu quả và quá trình nuôi dưỡng quả.

Anh Lường Văn Mười, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hoa Mười, xã Chiềng Khoong, huyện Sông Mã phấn khởi nói: Với sản lượng 350 tấn quả, năm nay, HTX dự kiến xuất khẩu sang thị trường Úc khoảng 20 - 25 tấn quả, thị trường Trung Quốc khoảng 30 tấn quả, còn lại tiêu thụ thị trường nội địa và chế biến long nhãn. Rất vui, sắp tới nhãn của HTX sẽ được huyện lựa chọn xuất khẩu sang thị trường Úc. Đây là động lực để HTX tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật trong trồng, chăm sóc, khẳng định thương hiệu và uy tín nhãn Sông Mã đến với bạn bè trong và ngoài nước.

So với một số loại cây trồng khác, nhãn Sông Mã cho sản lượng tốt, giá cả ổn định. Với thị trường tiềm năng trên, sản phẩm cần phải đáp ứng được các yêu cầu mang tính quốc tế. Đảm bảo tiêu chuẩn về kỹ thuật, các HTX, hộ dân đã chú trọng đến việc áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm như: VietGAP, hữu cơ, GlobalGAP, ISO 22000… Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ giúp cải thiện chất lượng sản phẩm mà còn đảm bảo rằng quy trình sản xuất tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

Để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, các HTX trên địa bàn huyện chỉ sử dụng các loại phân bón hữu cơ; liều lượng, ngày giờ bón phân được ghi chép cẩn thận vào sổ theo dõi sản xuất. Việc tuân thủ áp dụng quy trình kỹ thuật trong sản xuất đã giúp cho chất lượng quả ngày càng tăng lên, từ đó nâng cao đời sống cho bà con nhân dân vùng biên giới...

Là vùng trồng nhãn lớn của tỉnh Sơn La nói riêng và miền Bắc nói chung, nhãn Sông Mã năm nay được mùa, giá bán ổn định từ 20.000 - 35.000 đồng/kg; những quả mẫu mã kém hơn được các lò sấy thu mua làm long nhãn với giá 10.000 – 15.000 đồng/kg.

Giá trị cao từ nhãn ánh vàng

Đặc biệt, 2 năm nay, một giống nhãn mới là nhãn ánh vàng (còn gọi là nhãn lòng vàng) Sông Mã - Sơn La cho giá trị rất cao. Mô hình nhãn Ánh Vàng 205, được gia đình anh Hoàng Mạnh Đoàn, bản Đội 3, xã Chiềng Khoong, huyện Sông Mã triển khai từ việc ghép cải tạo trên 500 gốc nhãn địa phương từ năm 2019, đến năm 2020 diện tích sau cải tạo đã bắt đầu cho thu hoạch bói và thu hoạch đại trà vào vụ 2021. Huyện hiện có khoảng 10 ha nhãn Ánh Vàng 205, trong đó 4 ha đang cho thu hoạch, năng suất ước đạt 15 tấn/ha. Giá bán giao động từ 40 - 60 nghìn đồng/kg, cao gấp 2 – 3 lần so với giá nhãn miền thiết.

Giống Ánh Vàng 205 đưa vào sản xuất tại vùng nhãn Sông Mã cho thấy ưu điểm nổi bật như bản lá rất to, giúp tăng khả năng quang hợp, tăng tích lũy chất khô vào quả, tăng năng suất, chất lượng; chùm quả to, độ đồng đều các quả/chùm rất cao, cho phép thu hoạch ngay khi quả chín đạt 90% trở lên (vỏ quả còn hơi xanh) vì lúc này cùi quả đã phát triển dày, ăn ngọt sắc, thuận lợi cho vận chuyển sản phẩm đi xa, nhất là với các địa phương trồng nhãn ở vùng sâu, vùng cao như Tây Bắc nói chung.

Nhãn ánh vàng Sông Mã quả to, cùi dày có màu hơi phớt ánh vàng, ăn ngọt và thơm. Nhãn lòng vàng Sông Mã đang được bán phân phối tại thực phẩm sạch BigGreen và nhiều kênh phân phối khác trong và ngoài tỉnh. Bên cạnh đó, loại nhãn này còn được kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử và luôn trong tình trạng “cháy hàng”.

Ông Nguyễn Tiến Hải - Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Mã thông tin, huyện Sông Mã đang chỉ đạo các xã, HTX phát triển diện tích cây ăn quả theo hướng liền vùng liền khoảnh, tạo vùng nguyên liệu tập trung, nâng cao chất lượng mẫu mã theo tiêu chuẩn VietGAP; sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ. Đặc biệt thời gian tới sẽ khảo sát, lựa chọn xây dựng mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với diện tích nhãn trên địa bàn, đưa diện tích nhãn đáp ứng yêu cầu về chất lượng, mẫu mã, yêu cầu thị trường. Từ đó tiếp tục nâng cao giá trị và mở rộng đầu ra cho sản phẩm.