Hiện nay, ở thôn Lùng Vạng (Côn Minh, Na Rì) đã thành lập các hợp tác xã sản xuất miến dong, bán ra thị trường với số lượng lớn ở nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Bí quyết trong chế biến là bột dong riềng chuẩn, đánh đủ bột chín, sử dụng nước sạch trong chế biến; không hóa chất, không phẩm mầu là những tiêu chí hàng đầu. Nhờ khắt khe trong chọn nguyên liệu, ủ bột, phơi… cho nên sợi miến thành phẩm trong, dai, khi ăn sợi mềm, có độ giòn, mùi thơm đúng vị. Miến được phơi tự nhiên, không sấy hay bảo quản cho nên sản phẩm đẹp, bảo quản vài tháng mà không bị mốc, hỏng.

Những sợi miến dong thành phẩm có màu hơi xám. Đây là màu nhựa của củ dong vì người dân nơi đây không dùng hoá chất tẩy trắng, nhuộm màu sản phẩm, nên trông sợi miến không bắt mắt như những sản phẩm miến trắng khác. Nhưng chắc chắn ai cũng thích dùng miến sạch hơn.

Miến dong Côn Minh làm bằng tinh bột dong nguyên chất, sợi miến không pha trộn bột tạp, dai và có hương thơm đặc trưng của bột dong. Sợi miến sau khi nấu có thể để lâu mà không bị bở, nát và không có sạn. Miến dong có thể ăn được quanh năm, chế biến với nhiều loại thức ăn như thịt nạc, lòng gà, thịt ngan, làm nhân bánh bao…

Tại xã Côn Minh (Na Rì), "thủ phủ" của ngành sản xuất miến dong của tỉnh, còn khoảng 15 cơ sở sản xuất miến. Nhãn hàng có uy tín nhất hiện nay là miến dong Tài Hoan, sản phẩm đạt OCOP 5 sao đã xuất khẩu vào thị trường EU… Với sự hỗ trợ của tỉnh, HTX Tài Hoan đã mở rộng nhà xưởng, nâng cấp máy móc sản xuất ổn định, sản lượng đạt khoảng 200 tấn/năm. Tiếp đến là miến dong Huấn Liên với mức sản xuất và tiêu thụ ổn định hơn 100 tấn/năm. Ngoài ra, hàng chục cơ sở sản xuất quy mô nhỏ lẻ, sản lượng thấp nên khó duy trì hoạt động…

Miến dong Bắc Kạn đã được công nhận nhãn hiệu tập thể từ năm 2012. Toàn tỉnh hiện có hơn 20 cơ sở sản xuất, chế biến miến dong. Tuy nhiên, thực tế cho thấy với rất nhiều cơ sở sản xuất nhỏ, mỗi cơ sở là một nhãn hàng và chất lượng khác nhau. Đây là vấn đề đặt ra cho việc duy trì và phát triển hiệu quả bảo hộ chỉ dẫn địa lý cũng như nhãn hiệu tập thể miến dong Bắc Kạn.

Hiện nay, các nhãn hàng miến dong nổi tiếng như Huấn Liên, Tài Hoan, Nhất Thiện… đang tích cực đẩy mạnh sản xuất để chuẩn bị phục vụ Tết Nguyên đán năm 2022. Trong khi đó, các cơ sở nhỏ vẫn sản xuất kiểu "ăn đong" bấp bênh, kém hiệu quả. Những bất cập trên rất cần các cấp, ngành chức năng có giải pháp căn cơ để khắc phục nhằm bảo vệ và phát huy giá trị thương hiệu miến dong Bắc Kạn, thúc đẩy sản phẩm miến dong trở thành mặt hàng chủ lực xuất khẩu của địa phương./.