Bưởi Soi Hà là đặc sản của vùng đất đồi Soi Hà nằm gần sông Gâm thuộc xã Xuân Vân, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Đây là khu vực có nhiều hộ nghèo nhưng nhờ nghề trồng bưởi đã phất lên trông thấy.

Soi Hà vốn là vùng đất màu mỡ được phù sa sông Gâm bồi đắp. Thêm nữa, khu vực này có khí hậu ôn hòa nên vô cùng thích hợp để trồng các loại cây ăn quả. Tuy nhiên, trong thời gian đầu, người dân vẫn chưa biết tận dụng những lợi thế về đất cũng như khí hậu. Phải đến khi người dân miền xuôi ghé vùng đất Soi Hà lập nghiệp mới bắt đầu trồng giống bưởi quý này.

Nhờ khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ do sông Gâm bồi đắp, cùng sự cần cù, chăm chỉ của người nông dân, bưởi Soi Hà phát triển nhanh và cho ra trái ngọt. Một cây bưởi có tuổi thọ 5 -7 năm và có thể cho ra đến 200 trái mỗi năm. 

Vì hương vị thơm ngon, bưởi Soi Hà luôn được ưa chuộng trên thị trường. Thêm nữa, trong một vài năm trở nên, bưởi được trồng theo tiêu chuẩn Vietgap đảm bảo độ sạch. Nhờ đó, bưởi được giá bán cao. Giá trên thị trường của một quả bưởi Soi Hà dao động từ 20.000 – 30.000 đồng/quả và được đảm bảo về đầu ra. Với mức giá này, 1ha trồng bưởi có thể đem lại nguồn thu lên đến 14 triệu đồng/ vụ. 

Với nguồn thu từ trồng bưởi, người dân tại khu vực Xuân Vân có thể thoát nghèo. Đời sống kinh tế của khu vực trồng bưởi có nhiều khởi sắc hơn các khu vực khác. Với lợi ích nhãn tiền, khu vực trồng bưởi Soi Hà ngày càng được nhân rộng ra nhiều vùng đất tại tỉnh Tuyên Quang.

Không phải ngẫu nhiên, bưởi Soi Hà trở thành đặc sản của Tuyên Quang và được săn đón. Lý do khiến dòng bưởi của vùng đất này trở lên nổi tiếng là bởi sở hữu ưu điểm nổi bật cả về phần sắc lẫn phần vị.

Về phần sắc, bưởi Soi Hà sở hữu mã đẹp. Quả to, màu xanh vàng đẹp mắt. Với mẫu mã đẹp, bưởi Soi Hà còn được yêu thích chọn làm quà biếu tặng. Món quà đặc sản quê hương giản dị nhưng chứa đựng tấm lòng chân thành của người gửi tặng.

Nhưng không chỉ dừng lại ở vẻ ngoài đẹp mắt, bưởi của vùng đất Soi Hà còn chinh phục được những người thưởng thức khó tính bởi hương vị thơm ngon. Những múi bưởi mọng nước, tép đều, vị thanh ngọt vừa đủ khiến người thưởng thức mê đắm.

Hiện nay, toàn huyện Yên Sơn có khoảng trên 4.000 ha bưởi, tập trung chủ yếu trên địa bàn các xã Xuân Vân, Phúc Ninh, Lực Hành, thị trấn Yên Sơn thuộc huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Những năm trở lại đây bưởi được trồng theo tiêu chuẩn Vietgap, hữu cơ đảm bảo độ sạch và chất lượng thơm, ngon.

Với đặc trưng thu hoạch sớm, quả to, xanh vàng đẹp mắt dễ dàng bảo quản, có thể để héo tự nhiên trong vài tháng. Đặc biệt những múi bưởi mọng nước, dày mình, vị ngọt thanh khiến cho bất kỳ ai ăn một lần cũng sẽ nhớ mãi.

Với hương vị thơm ngon, ngọt, năm 2017, sản phẩm này đã được Hội Người tiêu dùng Việt Nam bình chọn vào “Top 10 nhãn hiệu, thương hiệu nổi tiếng”. Mới đây, ngày 1/9, tại Hội chợ thương mại - du lịch Tuyên Quang năm 2022, Cục Sở hữu trí tuệ đã công bố Quyết định và trao giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý sản phẩm Bưởi Soi Hà Yên Sơn.

Cũng tại hội chợ này đã quảng bá giới thiệu sản phẩm về thương mại và du lịch, khuyến khích giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm truyền thống, sản phẩm OCOP, sản phẩm du lịch sinh thái, văn hóa lịch sử của Tuyên Quang. Qua đó giúp các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ tiếp cận người tiêu dùng, phát triển đại lý, mở rộng quan hệ hợp tác, góp phần thực hiện chủ trương “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Hội chợ có 248 gian hàng đến từ các tỉnh, thành phố trong cả nước, tập trung vào các ngành hàng, sản phẩm đặc trưng, thế mạnh của các tỉnh, thành phố, các sản phẩm OCOP và các loại hình dịch vụ ngân hàng, tài chính, bưu chính viễn thông, các sản phẩm du lịch, dịch vụ…