EVFTA - Cơ hội giúp Việt Nam phát triển an sinh xã hội, tăng cơ hội cạnh tranh cho người lao động
Hiệp định thương mại tự do EVFTA cũng mở ra những cơ hội cạnh tranh cho người lao động Việt Nam khi xuất khẩu tăng, các hoạt động sản xuất được mở rộng, dẫn đến những cơ hội việc làm được tạo ra tăng theo.
Hiệp định thương mại tự do EVFTA dự kiến giúp tăng thêm khoảng 146.000 việc làm/năm, tập trung vào những ngành thâm dụng lao động và có tốc độ xuất khẩu cao sang thị trường EU.
Thị trường lao động xuất khẩu cũng sẽ có xu hướng tăng trong thời gian tới, tập trung vào các lĩnh vực lao động có tay nghề cao, tập trung ở các thị trường thu hút người Việt Nam, như: Đức, Malta, Italy. Đồng thời, yếu tố cạnh tranh của người lao động cũng gia tăng khi lượng lao động từ nước ngoài vào Việt Nam cũng tăng theo, chủ yếu từ các khu vực châu Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan), tiếp theo là châu Âu (Anh, Pháp…) và các nước khác.
EVFTA không chỉ mang đến cơ hội cho người lao động mà còn có khả năng tăng tiền lương của người lao động thông qua hoạt động của thị trường hiệu quả hơn và tác động lan tỏa về tiền lương của các doanh nghiệp FDI. Đặc biệt, EVFTA bao gồm các cam kết về bảo vệ môi trường, nên tiến trình tự do thương mại, thu hút đầu tư sẽ gắn liền với mục tiêu bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.
Theo đánh giá của các chuyên gia thương mại, EVFTA là một Hiệp định toàn diện, chất lượng cao, cân bằng về lợi ích cho cả Việt Nam và EU, đồng thời phù hợp với các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Đặc biệt, khi được đưa vào thực thi, EVFTA là cú hích rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông, thủy sản cũng như những mặt hàng Việt Nam vốn có nhiều lợi thế cạnh tranh.
Nhận định về hiệu quả của Hiệp định đối với thương mại song phương, các chuyên gia cho rằng, so với các hiệp định thương mại tự do (FTA) khác, EVFTA được các cơ quan quản lý nhà nước tuyên truyền và phổ biến tốt hơn, đa dạng và hiệu quả hơn tới các doanh nghiệp.
Khảo sát của Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại (VCCI) cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp hiểu tương đối hoặc hiểu rõ về EVFTA cao hơn đáng kể so với các FTA khác.
Ngoài ra, gần 41% doanh nghiệp đã từng hưởng những lợi ích cụ thể từ EVFTA trong khi con số này chỉ gần 25% vào năm 2020. Bên cạnh đó, kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang EU đã có sự tăng trưởng nhất định (14,2% vào năm 2021 và 16,7% vào năm 2022).
Đáng lưu ý, 3 năm qua, với việc thuế nhập khẩu cho nhiều sản phẩm từ châu Âu vào Việt Nam đang giảm theo lộ trình đến 0% sau khi EVFTA có hiệu lực đã khiến người tiêu dùng trong nước có cơ hội tiếp cận với nhiều sản phẩm hàng hóa đa dạng và chất lượng cao từ châu Âu với giá thành hợp lý hơn.
Giá nhiều sản phẩm nông sản từ châu Âu như rau củ quả, sữa và ngũ cốc đã giảm, nhận được phản hồi tích cực từ người tiêu dùng.
Ngoài ra, giá nhập khẩu nhiều mặt hàng như máy móc, thiết bị từ châu Âu bắt đầu giảm theo lộ trình cũng giúp các doanh nghiệp nâng cao quá trình sản xuất và tạo ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao.
Bên cạnh đó, EVFTA cũng có tác động quan trọng đến Việt Nam về mặt lợi ích xã hội. Các ngành hàng có lợi thế xuất khẩu sang EU như dệt may, da giày và lĩnh vực vận chuyển đã tạo ra nhiều việc làm mới cho người lao động Việt Nam.
Hiệp định tự do thương mại này sẽ làm thay đổi cục diện, không chỉ góp phần tăng tính ổn định và các lợi ích từ việc tăng trưởng thương mại quốc tế, mà nó còn thúc đẩy những cải tổ để phát triển khu vực kinh tế tư nhân cả trong và ngoài nước, qua đó tăng năng suất lao động giúp Việt Nam trở thành nền kinh tế hiện đại, số hóa và có thu nhập cao. Do vậy, Việt Nam cần chuẩn bị một lực lượng lao động trình độ cao phân bổ nguồn lực hiệu quả trong tất cả các lĩnh vực, từ cơ sở hạ tầng đến tài chính để phục vụ nền kinh tế số hóa và tăng hiệu quả hoạt động của các khu vực kinh tế mũi nhọn đáp ứng vai trò thúc đẩy phát triển.
Song, để làm được những điều này, môi trường kinh doanh tại các địa phương sẽ phải tăng cường để tạo ra các cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân trong nước có thể gia nhập các chuỗi giá trị toàn cầu với giá trị FDI đang ngày càng tăng.