Ngày 10/12/2012 Tổng thống Tadjikistan, ông Emomal Rakhmon và Tổng thư ký WTO Pascal Lamy đã ký Nghị định thư về việc Tadjikistan gia nhập WTO. Ngày 09/01/2013 Quốc hội Tadjikistan đã thông qua văn kiện gia nhập WTO.

Tadjikistan là nước Trung Á thứ 2 gia nhập WTO sau Kyrgyzstan; đồng thời, là nước thứ 10 thuộc Liên Xô cũ gia nhập WTO sau Nga, Ukraine, Moldova, Armenia, Gruzia, Lithuania, Lavia, Estonia và Kyrgzystan.

Tadjikistan đã nộp đơn gia nhập WTO từ tháng 5 năm 2001. Những năm qua các nước thành viên WTO đã yêu cầu Tadjikistan tự do hóa luật pháp liên quan đến thương mại, đầu từ và giảm thuế quan.

Những cam kết của Tadjikistan

Tadjikistan đã đồng ý thực hiện hàng loạt các cam kết quan trọng để tiếp tục mở cửa cơ chế quản lý thương mại và thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Cam kết cũng bao gồm việc tạo ra môi trường minh bạch và có thể dự đoán được cho thương mại và đầu tư nước ngoài.

Tadjikistan sẽ áp dụng các quy định của WTO một cách thống nhất trên toàn bộ lãnh thổ, bao gồm cả khu vực thương mại biên giới, các đặc khu kinh tế và các khu vực có chế độ đặc biệt về thuế quan, thuế và quy tắc.

Kể từ ngày gia nhập WTO, Tadjikistan cam kết áp dụng đầy đủ các quy định của WTO mà không cần tới các giai đoạn quá độ. Nước này cam kết tham gia Hiệp định Công nghệ thông tin ngay khi gia nhập và sẽ nộp đơn tham gia Hiệp định Mua sắm chính phủ trong vòng 01 năm kể từ khi gia nhập. Những cam kết của Tadjikistan như sau:

Tiếp cận thị trường hàng hóa và dịch vụ

Tadjikistan đã ký sáu (06) thỏa thuận song phương về tiếp cận thị trường dịch vụ và mười ba (13) thỏa thuận về tiếp cận thị trường hàng hóa.

Hàng hóa

Tadjikistan đã đồng ý chấp nhận mức thuế trần (“bound rate”), tức là mức thuế tối đa, đối với tất cả các dòng thuế nhập khẩu. Các khoản thuế sẽ chỉ là thuế quan bình thường (“ordinary customs duties”), trong phạm vi mức đã cam kết, không có thêm các khoản thuế và phí khác.

- Đối với tất cả các mặt hàng, mức thuế trần trung bình của Tadjikistan là 8,0%. Đối với các sản phẩm nông nghiệp, mức thuế trần trung bình là 10,4%, trong khi đó đối với các sản phẩm phi nông nghiệp, con số này là 7,6%.

Dịch vụ

Tadjikistan đã cam kết cụ thể đối với 11 ngành dịch vụ, bao gồm 111 phân ngành.

Các thủ tục và điều kiện cấp phép của Tadjikistan không được tạo ra rào cản riêng đối với việc tiếp cận thị trường dịch vụ. Các thủ tục và điều kiện cấp phép sẽ phải được công bố trước khi có hiệu lực.

Những cam kết khác bao gồm:

- Các doanh nghiệp thương mại nhà nước sẽ thực hiện việc mua bán theo quy tắc thương mại thông thường, trừ những việc mua bán phục vụ cho việc sử dụng của Chính phủ. Các công ty của các nước thành viên WTO khác sẽ có cơ hội cạnh tranh công bằng trong các vụ mua bán của doanh nghiệp nhà nước Tadjikistan.

- Tadjikistan đảm bảo rằng các sự độc quyền tự nhiên sẽ bù đắp lại tất cả các chi phí, bao gồm lợi nhuận hợp lý, trong quá trình hoạt động kinh doanh bình thường. Tadjikistan sẽ áp dụng việc kiểm soát giá một cách nhất quán với WTO.

- Tadjikistan sẽ cho phép quyền khiếu nại các quyết định hành chính lên tòa án độc lập về các vấn đề liên quan tới WTO, bao gồm các quyết định về quy định thương mại, trợ cấp, xác định trị giá hải quan, quyền sở hữu trí tuệ và các quy định trong nước về dịch vụ.

- Bất kỳ thể nhân hoặc pháp nhân nào, bất kể có hiện diện vật lý hoặc đầu tư tại Tadjikistan, được hưởng quyền là nhà nhập khẩu. Quyền xuất, nhập khẩu đầy đủ được cấp một cách không phân biệt đối xử và không tùy ý, và đăng ký thương mại không được gắn với các yêu cầu về đầu tư và phân phối.

- Tadjikistan sẽ tham gia Hiệp định Công nghệ thông tin ngay sau khi gia nhập.

- Hạn ngạch thuế quan sẽ được quản lý phù hợp với quy định của WTO.

- Phí và lệ phí đối với dịch vụ do Chính phủ quy định, sẽ được áp dụng theo quy định của WTO, và thông tin về việc áp dụng và mức phí sẽ được công bố.

- Tadjikistan sẽ áp dụng thuế nội địa một cách không phân biệt đối xử đối với hàng hóa nhập khẩu không kể xuất xứ và hàng hóa sản xuất nội địa.

- Tadjikistan sẽ không áp dụng biện pháp hạn chế định lượng đối với nhập khẩu hoặc các biện pháp phi thuế quan khác như cấp phép, quota, cấm, cho phép, yêu cầu cho phép trước và các hạn chế khác có tác động tương tự mà không có lý do đúng đắn theo quy định của WTO. Các thủ tục cấp phép nhập khẩu sẽ được áp dụng phù hợp với quy định của WTO.

- Quy định của WTO về quy tắc xuất xứ, giám định hàng hóa trước khi xếp hàng lên tàu, biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại, khu vực tự do và quá cảnh hàng hóa (bao gồm năng lượng), sẽ được áp dụng phù hợp với các quy định liên quan của WTO kể từ ngày gia nhập.

- Các biện pháp phòng vệ thương mại: Sau khi gia nhập, WTO sẽ áp dụng các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ phù hợp với quy định của WTO. Để so sánh giá, thành viên nhập khẩu của WTO sẽ sử dụng: giá hoặc chi phí của Tadjikistan đối với ngành bị điều tra, hoặc một phương pháp không dựa trên các so sánh chặt chẽ với giá và chi phí nội địa của Tadjikistan theo một bộ các quy tắc cụ thể đã nêu trong Báo cáo của Ban công tác.

- Tadjikistan sẽ loại bỏ và không đưa ra thuế quan, thuế, phí và lệ phí đối với xuất khẩu, ngoại trừ khoảng 300 dòng thuế cụ thể đã nêu trong Báo cáo. Tadjikistan sẽ thông báo cho WTO về các thay đổi thuế quan, thuế, phí và lệ phí áp dụng đối với xuất khẩu. Các yêu cầu về cấp phép xuất khẩu, hạn chế định lượng và yêu cầu quản lý xuất khẩu khác sẽ được áp dụng phù hợp với quy định của WTO.

- Tadjikistan sẽ gia nhập Hiệp định của WTO về thương mại hàng không dân dụng sau khi gia nhập và khởi động đàm phàn gia nhập Hiệp định Mua sắm chính phủ trong vòng một (01) năm sau khi gia nhập.

- Tadjikistan sẽ nộp đơn gia nhập Hiệp định của WTO về các khía cạnh liên quan đến thương mại của Quyền sở hữu trí tuệ trước ngày gia nhập WTO.

- Quy định của WTO về sử dụng trợ cấp công nghiệp sẽ được áp dụng phù hợp với các quy định liên quan của WTO kể từ ngày gia nhập. Trợ cấp dành cho doanh nghiệp nhà nước hoặc doanh nghiệp thương mại nhà nước sẽ được coi là đặc biệt nếu, ngoài những điều khác, các doanh nghiệp này là người nhận chủ yếu hoặc nếu họ nhận được phần chia lớn không tương xứng trong các khoản trợ cấp.

- Các Hiệp định của WTO về Hàng rào kỹ thuật trong thương mại (tiêu chuẩn và nhãn hàng hóa) và về các Biện pháp kiểm dịch động thực vật (an toàn thực phẩm và sức khỏe động thực vật) sẽ được thực hiện đầy đủ kể từ ngày gia nhập.

- Sự minh bạch: Tadjikistan sẽ nộp những thông báo đầu tiên theo yêu cầu của các Hiệp định của WTO yêu cầu sau khi gia nhập. Tất cả các luật liên quan đến thương mại sẽ được ban hành ngay. Trong vòng hai (02) năm sau khi gia nhập, Tadjikistan sẽ chỉ định một tạp chí hoặc website chính thức đăng tải tất cả các quy định, luật pháp về thương mại, để các nước thành viên, cá nhân và doanh nghiệp của WTO tham khảo. Tadjikistan sẽ dành thời gian không dưới 30 ngày cho việc góp ý kiến đối với các quy định, luật về thương mại. Tadjikistan sẽ có báo cáo định kỳ gửi các thành viên WTO về tiến triển của chương trình cổ phần hóa. Về thương mại dịch vụ, Tadjikistan sẽ ban hành danh sách các tổ chức có thẩm quyền đối với việc cho phép, phê duyệt hoặc quản lý các hoạt động dịch vụ đối với từng ngành dịch vụ. Khi gia nhập, Tadjikistan sẽ công bố trên công báo tất cả các thủ tục và điều kiện cấp phép.

- Tadjikistan sẽ tuân thủ tất cả các quy định của WTO khi tham gia các hiệp định thương mại ưu đãi. Tadjikistan sẽ thông báo tới Ủy ban liên quan của WTO liên quan về các Khu vực thương mại tự do và Hiệp định liên minh hải quan mà mình tham gia.