Nguồn cung

Nhìn chung, nguyên liệu tôm ở các nước xuất khẩu chính tương đối thấp, đặc biệt là ở châu Á.

Tại Trung Quốc, nông dân thất thu do dịch bệnh hồi năm ngoái đã không tiếp tục thả tôm trong năm nay. Sản xuất đang phục hồi ở Hải Nam nhưng Trạm Giang và một số vùng khác không tốt, chất lượng con giống kém, nguyên nhân có thể do ô nhiễm môi trường.

Tại Ấn Độ, nguồn nguyên liệu cũng bị giới hạn. Tính trong tháng 6, tổng sản lượng trong nửa đầu năm thấp hơn mức trung bình ở Andhra và Tamil Nadu, hai vùng chính nuôi trồng tôm chân trắng. Các trang trại ở Tamil Nadu đang bị ảnh hưởng bởi sóng nhiệt và bệnh (EHP, phân trắng). Thu hoạch sớm chủ yếu bao gồm các loại tôm kích cỡ nhỏ hơn (10g / pc) chủ yếu tiêu thụ trong nước với giá cao. Chế biến xuất khẩu ở Andhra và Tamil Nadu đang tìm nguồn nguyên liệu từ Odissa và Tây Bengal để bổ sung, do các khu vực này sản xuất tốt hơn.

Thiếu tôm nguyên liệu cũng xảy ra tại miền nam Việt Nam do hạn hán và xâm nhập mặn cũng như là bệnh EHP và bệnh phân trắng. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết sản lượng sản xuất trên diện rộng tại các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Trà Vinh và Bến Tre đều thấp, tình hình chưa có dấu hiệu khả quan. Từ tháng 5 và 6, các thương nhân Trung Quốc đã hoạt động mạnh ở Đông Nam Á, thu mua trực tiếp tôm từ nông dân Việt Nam và Thái Lan với giá cao. Việc này dẫn đến ngành xuất khẩu trong nước đang đối mặt với thiếu nguyên liệu.

Dấu hiệu sản xuất tích cực được báo cáo ở Indonesia và Ecuador.

Nhập khẩu

Trong quý I, xu hướng giảm giá trên thị trường kéo dài đến tháng 3 và 4 năm 2016 đã thúc đẩy nhập khẩu. Nhập khẩu tôm vào Nhật và EU tăng so với cùng kỳ năm 2015. Nhưng tại Hoa Kỳ lại giảm mạnh do dự trữ trong nước lớn, chủ yếu do nhu cầu thấp vào mùa đông và cuối năm.

Ở nhiều thị trường Đông Á, nhập khẩu tăng do nhu cầu trong dịp Năm mới tháng 1 và 2 lớn. Bên cạnh đó, sản xuất giảm ở Trung Quốc và Đông Nam Á trong giại đoạn này. Dự báo sản lượng sản xuất ở khu vực châu Á trong những tháng cuối năm 2016 sẽ thấp hơn so với năm trước. Về giá cả, giá nguyên liệu đang tăng lên trong tháng 5.

Ecuador giao dịch trực tiếp vào thị trường Trung Quốc tăng lên sau khi nước này lập văn phòng thương mại tại Trung Quốc năm ngoái. Đặc biệt, Việt Nam nhập một lượng lớn tôm từ Ecuador và tái xuất sang Trung Quốc mà không chế biến sâu.

Xuất khẩu

Trong quý I/2016, 5 nước xuất khẩu tôm lớn nhất gồm có Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc và Argentina. Xuất khẩu từ Ecuador giảm 1% so với cùng kỳ năm trước (tương đường gần 80,000 tấn), Ấn Độ giảm 4% (71,700 tấn) và Trung Quốc giảm 4% (36,800 tấn.

Tại Thái Lan, sản xuất thủy sản tăng trong quý I, xuất khẩu theo đó cũng hồi phục đạt khoảng 42,000 (tăng 20%). Xuất khẩu từ Argentina tăng mạnh 72% đạt 34,100 tấn. Số liệu thống kê sơ bộ tại Indonesia ghi nhận tăng trưởng xuất khẩu lớn trong giai đoạn này.

Thị trường Nhật

Giá tôm thấp đã dẫn đến tiêu thụ tôm tăng ở Nhật trong năm nay. Trong dịp lễ hội mùa xuân hồi tháng 4 và 5 nhu cầu bán lẻ tăng. Xu hướng này phản ảnh xu hướng nhập khẩu tăng trong quý I, nhập khẩu của Nhật đã tăng 12.3%. Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Ấn Độ là những nhà cung cấp chính.

Nhật nhập khẩu chủ yếu tôm đông lạnh sống, (gồm sản phẩm tôm nguyên con, tôm nobashi còn đuôi và tôm lột vỏ) tăng 17%.

Thị trường Hoa Kỳ

Năm 2016 bắt đầu với những lo ngại về nhu cầu tôm thấp do dự trữ tôm cao. Để ổn định thị trường bán buôn, tôm ở hầu hết các kích cỡ được cung cấp với giá thấp trong tháng 3, các nhà nhập khẩu cũng đã cắt giảm giá.

Xu hướng nhập khẩu yếu tiếp tục trong tháng 4. Cung cấp từ Indonesia, Ecuador và Ấn Độ đều yếu nhưng nhập khẩu từ Thái Lan, Việt Nam, Mexico tăng.

Thị trường EU

Nhập khẩu tôm vào thị trường EU tăng gần 2% trong quý I/2016. Gần 74% nhập khẩu từ các nước không phải thành viên EU.

Thị trường nhập khẩu lớn nhất gồm Tây Ban Nha (29,800 tấn), Pháp (25,200 tấn), Đan Mạch (21,899 tấn), Anh (18,500 tấn) và Hà Lan (16,400 tấn). So với cùng kỳ năm trước, nhập khẩu giảm 6.3% tại Tây Ban Nha, 3% ở Pháp nhưng tăng 12% ở Đan Mạch và Anh, tăng 3% ở Hà Lan. Một phần nhập khẩu vào Đan Mạch và Hà Lan được tái xuất sang các nước châu Âu khác. Nhập khẩu tại các nước Italy, Đức, Bồ Đào Nha, Thụy Sỹ và Hy Lạp cũng ghi nhận tăng.

Thị trường châu Á

Các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Hong Kong, Đài Loan và Singapore là các thị trường nhập khẩu chính ở châu Á. Nhập khẩu đều tăng tại các thị trường này.

Trung Quốc, mặc dù xuất khẩu giảm 4% nhưng nhập khẩu tăng tới 125% lên mức 31,100 tấn trong quý I/2016. Các nước cung cấp chính gồm Argentina (tăng 500%), Canada (tăng 75%), Ecuador (tăng 390%), Thái Lan (tăng 37%) và Ấn Độ (tăng 41%), tăng trưởng xuất khẩu vào Trung Quốc lớn chủ yếu do nhu cầu cao trong dịp lễ hội Năm mới. Nhập khẩu của Trung Quốc từ Việt Nam và Myanmar qua đường biên giới cũng tăng cao.

Trong khi đó, Việt Nam hiện là nước nhập khẩu tôm lớn nhất ở châu Á. Nhập khẩu từ 5 nước trong đó có Ecuador và Ấn Độ đã đạt 50,000 tấn trong 3 tháng đầu năm 2016, mặc dù nhập khẩu từ 2 nước Ecuador và Ấn Độ giảm so với năm trước.

Dự báo

Sản lượng tôm nuôi trồng ở châu Á dự kiến thấp do các vấn đề về dịch bệnh ở Trung Quốc, hạn hán ở Đông Nam Á và gió mùa đến muộn ở một số vùng khác.

Dù Thái Lan dự kiến sản lượng có thể đạt từ 270,000 tấn đến 300,000 tấn trong năm 2016, nhu cầu tăng, đặc biệt là ở Trung Quốc sẽ khiến lượng cung sang thị trường các nước phát triển truyền thống bị ít đi.

Trung Quốc sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến thị trường thế giới và giá thị trường nếu sản lượng sản xuất trong nước không tăng. Thị trường này tiếp tục phụ thuộc vào nguồn cung từ Ấn Độ và Việt Nam, trong khi nguồn cung từ 2 nước này hiện tại chưa có nhiều dấu hiệu khả quan.

Trong những tháng còn lại xu hướng sản lượng thấp, nhu cầu cao ở châu Á khiến giá tăng vẫn đang là xu hướng chính của thị trường.