Số liệu thống kê cho thấy, năm 2021 xuất khẩu hồ tiêu sang thị trường EU đạt 48.040 tấn, tăng 10,8% so với năm 2020. Thị phần tiêu Việt Nam tại thị trường EU cũng tăng từ 15,1% trong năm 2020 lên mức 18,2% vào năm 2021. Tuy nhiên, bước sang năm 2022, xuất khẩu tiêu vào thị trường này giảm xuống còn 39.762 tấn, chiếm 17,1% thị phần hồ tiêu tại thị trường EU. 6 tháng đầu năm nay, xuất khẩu hồ tiêu sang EU mới đạt 4.316 tấn, trong khi tổng lượng hạt tiêu xuất khẩu đi các thị trường là 153 nghìn tấn.

Do ảnh hưởng của đại dịch Covid, cuộc xung đột giữa Nga – Ukraine khiến kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn, nhu cầu suy giảm mạnh. Mặc dù vậy, EU vẫn là thị trường tiềm năng cho . Tuy nhiên, để tận dụng được những cơ hội này, ngành hồ tiêu phải đi theo hướng sản xuất bền vững, giới chuyên gia nhận định, ngày càng nhiều người tiêu dùng châu Âu yêu cầu các chứng nhận đảm bảo sản phẩm có tính bền vững.

Gầy đây, yêu cầu và quy định của thị trường EU về rào cản phi thuế quan tiếp tục gia tăng và ngày càng khắt khe. Thị trường nay cũng liên tục có những cảnh báo về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cũng như gia tăng tần suất kiểm soát và siết chặt quy định MRLs đối với thực phẩm nói chung, trong đó bao gồm cả gia vị của Việt Nam.

Thực tế, kết quả phân tích và kiểm định các mẫu hạt tiêu thu thập trong 2 năm 2021 và 2022 đã phát hiện một số chất cấm vẫn xuất hiện. Đa phần các mẫu hạt tiêu bị dính các hoạt chất liên quan đến việc phòng trừ sâu bệnh và nấm hại trên cây hồ tiêu. Trong đó một số hoạt chất đã được Việt Nam loại bỏ nhưng vẫn xuất hiện trong hạt tiêu như Carbendazim và Chlorpyrifos Ethyl. Điều này rất đáng lo ngại nếu như người dân vẫn tiếp tục dùng thuốc bị cấm để chăm sóc cho hồ tiêu.

Với thị trường EU tất cả phải theo quy tắc, quy chuẩn, quy định về chất lượng. Các chỉ số về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật chúng ta hoàn toàn phải tuân thủ. Hiện nay EU đã ban hành hơn 500 tiêu chí về MRL và tiếp tục ngày càng có nhiều tiêu chí mới ban hành. Những tiêu chí ban hành sau ngày càng khó khăn, ngặt nghèo hơn. Đồng thời diện hoạt chất được cho phép quy định tồn lưu cũng rộng hơn. Điều này ảnh hưởng đến diện tích canh tác của bà con nông dân. Do đó, cần có sự chung tay hợp tác giữa doanh nghiệp, người dân, hiệp hội, tổ chức trung gian, cơ quan nhà nước để có thể huy động được các tác nhân trong toàn chuỗi cung ứng cùng vào cuộc. Từ đó, giúp gia tăng lợi thế cạnh tranh của hồ tiêu trên thị trường thế giới.

Để làm được điều này, các doanh nghiệp có thể xem xét ở góc độ tổng thể như cải thiện nhà máy và cơ sở chế biến, quy trình sản xuất; đa dạng hóa sản phẩm; cập nhật thông tin thị trường bao gồm các ưu đãi thuế quan, yêu cầu kiểm dịch và an toàn thực phẩm, các rào cản kỹ thuật, quy tắc xuất xứ, các tiêu chí tăng trưởng xanh. Cần lưu ý thêm rằng trong toàn bộ chuỗi giá trị, các khâu sản xuất phải được đề phòng rủi ro, truy xuất nguồn gốc, tem nhãn của sản phẩm đều phải công khai, minh bạch.