Báo cáo thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021; dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nêu rõ: Với chủ trương nhất quán không đánh đổi môi trường, sức khỏe và tính mạng của người dân lấy tốc độ tăng trưởng kinh tế, nhiều chính sách, giải pháp được ban hành cả trong ngắn hạn và dài hạn. Một số điểm sáng, nổi bật như: Tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, bầu cử Quốc hội khóa XV và bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2025; kiện toàn nhân sự chủ chốt của Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành và địa phương.

Bên cạnh đó, điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, lạm phát giữ ở mức thấp, CPI bình quân 9 tháng tăng 1,82%, cả năm ước tăng dưới 4%, đạt mục tiêu đề ra, góp phần duy trì ổn định kinh tế vĩ mô. Thu ngân sách Nhà nước ước vượt dự toán; huy động vốn đầu tư toàn xã hội cả năm bằng khoảng 35% GDP; tăng trưởng tín dụng đạt 7,39% (cùng kỳ tăng 4,99%), hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế. Xuất, nhập khẩu hàng hóa 9 tháng đầu năm giữ mức tăng cao, đạt 24,4%. An ninh lương thực cơ bản được bảo đảm; nông nghiệp tiếp tục đóng vai trò bệ đỡ của nền kinh tế trong khó khăn. Quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững; số vụ phạm tội giảm 3,56%. Công tác "ngoại giao vaccine" tiếp tục đạt kết quả tích cực...

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế cho rằng, một số chính sách ban hành, thực hiện chưa tương xứng với tính chất phức tạp, dài hạn và quy mô tác động lớn của dịch COVID-19, tiếp cận còn khó khăn, tỷ lệ giải ngân thấp; còn hạn chế, bất cập và chưa kịp thời với một số đối tượng. Công tác phòng, chống dịch vẫn còn tình trạng lơ là, chủ quan, sợ chịu trách nhiệm ở một số nơi. Việc áp dụng các biện pháp cách ly, phong tỏa, hạn chế di chuyển, công tác phối hợp tại một số địa phương còn lúng túng, cứng nhắc, thiếu tính đồng bộ, chưa được điều chỉnh kịp thời. Tỷ lệ tiêm vaccine còn thấp, mục tiêu 70% dân số được tiêm phòng trong nửa đầu năm 2022 là thách thức lớn.

Ngoài ra, thu ngân sách Trung ương dự kiến hụt thu khá lớn (28-29 nghìn tỷ đồng), ảnh hưởng không nhỏ đến triển khai nhiệm vụ và vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương. Giải ngân đầu tư công tới 30/9/2021 mới đạt 47,38% vẫn rất chậm, chưa đạt yêu cầu.

Về hoạt động doanh nghiệp, Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá hiệu quả việc áp dụng phương thức “ba tại chỗ”, “một cung đường, hai điểm đến”; việc yêu cầu xét nghiệm nhiều lần, giá xét nghiệm cao... đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã. Chính phủ cần báo cáo cụ thể, thực chất tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, thiếu hụt lao động, chuyên gia với số lượng lớn tại một số địa phương, khu công nghiệp; phương án giải quyết tình trạng lao động tự do rời khỏi các tỉnh, thành phố lớn...

Báo cáo thẩm tra nhận định, năng lực y tế, nhất là hệ thống y tế cơ sở còn nhiều hạn chế; nhân lực y tế thực hiện công tác phòng, chống dịch tại một số địa phương quá tải, ảnh hưởng đến công tác điều trị. Tình trạng “loạn giá” xét nghiệm; kinh doanh mua bán khẩu trang, các thiết bị y tế giả, kém chất lượng, làm giả các kết quả xét nghiệm… là vấn đề cần được quan tâm và khẩn trương có giải pháp xử lý.

Trong bối cảnh dịch COVID-19 khó có thể kiểm soát và chấm dứt được hoàn toàn; kinh tế thế giới hồi phục không đồng đều, nhiều bất định, kinh tế - xã hội trong nước đối mặt với nhiều rủi ro, áp lực lạm phát, giá cả hàng hóa gia tăng, phá sản, nợ xấu, đứt gãy chuỗi cung ứng, đình trệ sản xuất, suy giảm dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước... Về các chỉ tiêu chủ yếu, bên cạnh đặt mục tiêu cao để phấn đấu, Ủy ban Kinh tế cho rằng cần cân nhắc tính khả thi khi thực hiện (chỉ tiêu GDP tăng 6-6,5%); giải trình rõ ràng, thuyết phục hơn về tỷ lệ bội chi, cân đối xuất, nhập khẩu...

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ sức khỏe của nhân dân, duy trì hoạt động kinh tế - xã hội bình thường ở mức độ tối đa có thể; xây dựng Chiến lược tổng thể phòng, chống dịch COVID-19 trong tình hình mới; đẩy nhanh tỷ lệ tiêm vaccine, sớm đạt miễn dịch cộng đồng.

Chính phủ cần tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ đã được ban hành; kịp thời ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung các chính sách, bảo đảm tương xứng, điều kiện, tiêu chuẩn khả thi, quy trình, thủ tục được đơn giản hóa tối đa, đúng mục đích, đúng đối tượng, công khai, minh bạch; có lộ trình phù hợp mở cửa trở lại nền kinh tế, xây dựng điều kiện và quy định cụ thể việc mở cửa cho từng địa bàn, lĩnh vực với đối tượng cá nhân và tổ chức kinh tế, tùy thuộc vào độ bao phủ vaccine, khả năng ứng phó, kiểm soát dịch bệnh, theo tinh thần phải đáp ứng yêu cầu an toàn lên hàng đầu, tuyệt đối không chủ quan, nóng vội.

Chính phủ kiên trì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô; duy trì ổn định thị trường tài chính, tiền tệ, phối hợp chặt chẽ, cân bằng giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa; tăng cường giải ngân đầu tư công, phân bổ hạn mức vốn đầu tư công trung hạn kịp thời; đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm.

Ủy ban Kinh tế lưu ý, Chính phủ khẩn trương xây dựng chương trình tái thiết, phục hồi nền kinh tế, có phân chia theo giai đoạn; xây dựng phương án, giải pháp ứng phó với hệ lụy từ làn sóng người lao động di chuyển khỏi các tỉnh, thành phố lớn; khắc phục đứt gãy nguồn cung lao động, thu hút lực lượng lao động quay trở lại nơi làm việc; sử dụng hiệu quả, phát huy vai trò của Quỹ bảo hiểm thất nghiệp; bảo đảm quốc phòng, an ninh; nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và đẩy mạnh hội nhập quốc tế, triển khai quyết liệt ngoại giao vaccine...