Loại bỏ 99% các chất làm suy giảm tầng ô-dôn

Sau hơn 30 năm thực hiện, Nghị định thư Montreal đã loại bỏ 99% các chất làm suy giảm tầng ô-dôn có trong tủ lạnh, điều hòa và nhiều sản phẩm khác. Theo thông tin từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, cứ mỗi thập kỷ trôi qua tính từ năm 2000, tỷ lệ phục hồi của tầng ô-dôn là 1-3%. Với tỷ lệ phục hồi như vậy, tầng ô-dôn ở Bắc Bán Cầu sẽ được phục hồi hoàn toàn vào năm 2030; đến năm 2050 tầng ô-dôn tại Nam Bán cầu và đến năm 2060 tại những vùng cực Nam bán cầu sẽ được khôi phục hoàn toàn.

Những nỗ lực bảo vệ tầng ô-dôn đã đóng góp cho công cuộc ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua ngăn ngừa phát thải khoảng 135 tỷ tấn CO2 tương đương từ năm 1990 đến năm 2010. Năm 2016, Hội nghị các bên tham gia Nghị định thư Montreal đã thông qua Bản sửa đổi, bổ sung Kigali để kiểm soát và loại trừ các chất HFC có xu hướng làm gia tăng sự nóng lên của khí hậu lên đến 0,4 độ C của nhiệt độ Trái đất vào cuối thế kỷ.

Việt Nam là một trong những nước sớm gia nhập Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn và Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn kể từ tháng 01 năm 1994. Là một quốc gia thành viên, Việt Nam có nghĩa vụ kiểm soát và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn theo lộ trình thực hiện Nghị định thư Montreal bao gồm: CFC, Halon, CTC, HCFC và Methyl Bromid. Các chất này được sử dụng chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh, sản xuất xốp, dập cháy và kiểm dịch cho hàng xuất khẩu.

Việt Nam đã chủ động và tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn thực hiện Công ước Vienna, Nghị định thư Montreal và đạt được nhiều kết quả được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Việt Nam tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn thực hiện Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong giai đoạn II (2018-2023) của Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC sẽ loại trừ 35% mức tiêu thụ cơ sở các chất HCFC thông qua hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ, triển khai các hoạt động phối hợp nhằm tăng cường năng lực cho các cơ quan quản lý nhà nước về quản lý, loại trừ các chất HCFC, nâng cao nhận thức của các ngành, người dân và các bên liên quan về loại trừ các chất HCFC ở Việt Nam.

Tăng cường năng lực kiểm soát hải quan đối với chất làm suy giảm tầng ô-dôn

Nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ hải quan trong việc nhận biết, kiểm soát hoạt động xuất, nhập khẩu đối với các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, mới đây, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) và Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính) đã phối hợp tổ chức Hội thảo “Tập huấn kiểm soát xuất, nhập khẩu các chất làm suy giảm tầng ô-dôn theo Nghị định thư Montreal”.

Tại Hội thảo, đại diện Cục Biến đổi khí hậu, Cục Chuyển đổi số và Thông tin dữ liệu TNMT, các đơn vị thuộc Tổng cục Hải quan đã chia sẻ thông tin cập nhật về các quy định pháp luật trong quản lý, kiểm soát các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính thuộc Nghị định thư Montreal; thủ tục hải quan và chính sách quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu nói chung, các chất được kiểm soát; phân loại áp mã số đối với các chất được kiểm soát tại danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam theo phiên bản năm 2022; nguyên tắc quản lý, các quy định hiện hành, quy trình dự kiến áp dụng sau khi kết nối Cổng thông tin một cửa quốc gia; nhận biết thương hiệu, môi chất lạnh, công cụ tra cứu chất được kiểm soát phục vụ công tác quản lý và các biện pháp ngăn chặn buôn bán bất hợp pháp các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, qua đó giúp các cán bộ hải quan có thể nhận biết được những dấu hiệu gian lận, buôn lậu các chất được kiểm soát qua biên giới.

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, thực hiện các quy định của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07/01/2022 của Chính phủ, năm 2022 và 2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Tổng cục Hải quan tiếp tục phối hợp thực thi các quy định pháp luật về quản lý xuất nhập khẩu các chất được kiểm soát trên cơ sở hạn ngạch nhập khẩu các chất HCFC được phân bổ cho các tổ chức đủ điều kiện theo quy định.

Từ năm 2024, việc kiểm soát xuất nhập khẩu sẽ được áp dụng thêm đối với các chất HFC nhằm đảm bảo việc thực thi theo lộ trình đã cam kết với quốc tế. Để thực hiện hiệu quả hoạt động này, sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong xây dựng và thực thi các văn bản pháp luật, chính sách của Nhà nước đóng vai trò quan trọng. Đặc biệt là vai trò của cơ quan hải quan ở Trung ương và các Cục hải quan tại các cửa khẩu trong việc kiểm soát, ngăn chặn tại cửa khẩu đối với các hóa chất, mặt hàng bị quản lý.

Theo thống kê, trong giai đoạn 2020 – 2023, đã có hơn 350 cán bộ hải quan trên cả nước được đào tạo, tập huấn tăng cường năng lực kiểm soát hải quan đối với các chất làm suy giảm tầng ô-dôn.

Thời gian tới, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) và Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính) sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong việc thực hiện các quy định pháp luật về quản lý các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn.