Động thái này được cho là để kiểm soát nền kinh tế ngầm, tiền đen, tham nhũng, các hoạt động buôn bán phi pháp và tiền giả.

Theo thông cáo của Bộ Tài chính, trong giai đoạn từ 2011 đến 2016, tổng giá trị tiền mặt đưa vào lưu hành đã tăng lên 40%, trong đó loại tiền giấy 500 Rupee tăng 76%, đồng 1000 Rupee tăng 109% nhưng tổng quy mô kinh tế chỉ tăng 30% trong thời gian đó.

Tổng giá trị tiền đang lưu hành tính đến ngày 14/10 khoảng 16,98 nghìn tỷ Rupee, tương đương khoảng 257 tỷ USD, trong đó 88% loại tiền là 500 và 1000 Rupee, khoảng 16,5 tỷ tờ 500 Rupee và 6,7 tỷ tờ 1000 Rupee, còn lại là các mệnh giá nhỏ dưới 100 Rupee.

Theo thông kê của World Bank năm 2010, tổng giá trị nền kinh tế ngầm của Ấn Độ đã tăng từ 20,7% GDP năm 1999 lên 23,2% năm 2007. Nhiều chuyên gia cho rằng, con số hiện tại đã lên đến khoảng gần 40% GDP.

Dự kiến Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) sẽ giới thiệu và phát hành đồng tiền 500 Rupee mới và tiền 2000 Rupee vào ngày 10/11.

Bên cạnh đó, Chính phủ Ấn Độ cũng hướng dẫn quy trình và cách thức gửi tiền vào ngân hàng và rút tiền từ mệnh giá nhỏ. Theo đó, người dân chỉ được rút 2.000 từ thẻ ATM mỗi ngày, từ ngày 19/11 số tiền sẽ tăng lên 4.000 Rupee. Nếu rút từ tài khoản ngân hàng, số tiền được nhận tối đa 10.000 Rupee mỗi lần và không quá 20.000 Rupee một tuần đến ngày 24/11. Đồng thời mỗi người dân chỉ được nộp tối đa là 250 nghìn Rupee, vượt quá số tiền trên phải chứng minh được nguồn gốc tiền.

Quyết đinh này đã gây khó khăn không nhỏ cho người dân, ngay trong ngày 09/11 tất cả các cửa hàng, trung tâm mua sắm, quán ăn… đã từ chối nhận thanh toán bằng tiền với các mệnh giá này. Nhiều cửa hàng, quán ăn đã phải đóng cửa.

Với việc thay đổi bất ngờ của Chính phủ Ấn Độ, Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ khuyến nghị:

- Các doanh nghiệp đang kinh doanh xuất nhập khẩu với đối tác Ấn Độ cần hết sức lưu ý việc chuyển đổi từ đồng Rupee sang đồng ngoại tệ có thể gặp khó khăn trong ngắn hạn. Đặc biệt với các doanh nghiệp xuất khẩu cần kiểm tra lại ngay với các đối tác về khả năng thanh toán do hiện tại tính thanh khoản khá thấp, người dân xếp hàng dài tại các ngân hàng, máy rút tiền tự động (ATM) để rút tiền. Đàm phán lại với các đối tác về điều kiện thanh toán, nên sử dụng hình thức thanh toán bằng tín dụng thư, hạn chế sử dụng hình thức đổi chứng từ D/A, D/P… Với các doanh nghiệp nhập khẩu cùng cần lưu ý về thời hạn và khả năng cung ứng hàng hóa của người xuất khẩu, các công ty môi giới, trung gian có thể gặp khó khăn trong thanh toán bằng tiền mặt với nhà sản xuất.

- Với các doanh nghiệp lữ hàng cần trao đổi lại với đối tác trước khi đưa khách Việt Nam sang Ấn Độ, khuyến nghị các khách hàng không nên đổi trước hoặc mang tiền mệnh giá 500 và 1000 vào Ấn Độ. Với các du khách đang du lịch tại Ấn Độ có thể đổi tiền tại điểm đổi tiền trong các sân bay, nhưng mỗi du khách cũng chỉ đổi được tối đa 5.000 Rupee với các mệnh giá cũ này, và phải chứng minh được đã đổi tiền trước đó.

- Với các ngân hàng, đại lý đổi tiền ủy thác tại Việt Nam, cần kiểm tra lại số tiền Rupee mệnh giá 500 và 1000 Rupee và trao đổi với các ngân hàng đối tác tại Ấn Độ để có hướng giải quyết sớm. Chính phủ Ấn Độ chỉ đồng ý nhận đặt cọc vào tài khoản ngân hàng, hoặc chuyển tiền thông qua bưu điện đối với các tờ tiền cũ 500 và 1000 Rupee đến hết ngày 30/12/2016. Ngoài thời hạn trên chỉ tiếp nhận ở số ít điểm do Ngân hàng Dự trữ chỉ định.

Các hoạt động thanh toán bằng thẻ tín dụng, thanh toán qua ngân hàng, ví điện tử… vẫn diễn ra bình thường.