Ngành công nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ được hưởng lợi khi dịch Covid – 19 khiến nhiều nhà máy tại Trung Quốc, nơi sản xuất nhiều hàng hóa trung gian, phải ngừng hoạt động làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Thổ Nhĩ Kỳ đang tăng sản xuất để bù đắp mức thiếu hụt hàng hóa trung gian trên thị trường toàn cầu.

Trong giai đoạn 2016 – 2020, nhóm hàng hóa trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ tăng trưởng bình quân 2,5%/năm, đạt mức cao nhất trong năm 2020 là 112% từ mức 107,2% trong năm 2019 và mức 103,4% trong năm 2016. Trong 8 tháng đầu năm 2021, chỉ số sản xuất của hàng hóa trung gian đạt 127%, từ mức 105,7% trong cùng kỳ năm 2020. Trong cơ cấu nhóm hàng sản xuất, hàng công nghệ tăng trưởng mạnh trong giai đoạn 2016 – 2020. Trong nhóm hàng công nghệ, nhóm hàng công nghệ cao đạt mức tăng trưởng bình quân cao nhất trong 5 năm qua là 8,9%/năm, trong năm 2020 đạt 151,3%, từ mức 159,6% trong năm 2019 và mức 108,8% trong năm 2016. 8 tháng đầu năm 2021, nhóm hàng công nghệ cũng đạt mức tăng trưởng cao so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, nhóm hàng công nghệ thấp đạt 124% từ mức 104,4%; Công nghệ trung bình thấp đạt 124,4% từ mức 102,5%; công nghệ cao vừa đạt 132,3% từ mức 104,5; Công nghệ cao có mức cao nhất đạt 149,1% từ mức 128,8%.

Ảnh minh họa

Trong 5 năm qua, các ngành công nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ đều tăng trưởng. 8 tháng đầu năm 2021, các ngành công nghiệp của Thổ nhĩ Kỳ tiếp tục tăng mạnh, trong đó ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng mạnh nhất đạt 127,2% từ mức 105,1%; Tiếp theo ngành cung ngành cung cấp điện, gas, hơi nước và điều hòa không khí tăng 126,4% từ mức 113,9%; ngành khai thác và khai thác than đá đạt 123,1%, tăng từ mức 105,7% trong cùng kỳ năm 2020. Trong cấu ngành công nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ, ngành công nghiệp sản xuất của nước này đang được hưởng lợi do các quốc gia sản xuất chính trên thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia châu Âu bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19 khiến các nhà máy sản xuất ngừng hoạt động, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu trong một số ngành công nghiệp. 

Theo đó, một số ngành công nghiệp trong lĩnh vực sản xuất của Thổ Nhĩ Kỳ tăng mạnh trong 8 tháng đầu năm 2021, cụ thể như: Sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất đạt 143,5% từ mức 116,4% trong cùng kỳ năm 2020. Sản xuất dược phẩm cơ bản và bào chế dược phẩm đạt 142,3% từ mức 138,5%; Sản xuất sản phẩm cao su và nhựa đạt 133,9% từ mức 108,2%; Sản xuất các sản phẩm từ kim loại đã được chế tạo (trừ máy móc và thiết bị) đạt 135,1% từ mức 107,9%; Sản xuất máy vi tính, điện tử và sản phẩm quang học đạt 158,8% từ mức 132,9%...

Chỉ số sản xuất công nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ tính theo tháng chỉ giảm mạnh trong tháng 4 và tháng 5/2020 do dịch Covid-19 lây nhiễm lần đầu tiên vào tháng 3/2020, vì vậy các nhà máy tạm dừng hoạt động, dẫn đến chỉ số sản xuất công nghiệp giảm 21,8% trong tháng 4 và 15,9% trong tháng 5/2020. Từ tháng 6/2020 chỉ số sản xuất công nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ phục hồi và tăng mạnh trở lại. Do dịch Covid-19 bùng phát buộc nhiều nhà máy phải ngừng hoạt động tại thị trường sản xuất chính làTrung Quốc nơi sản xuất lớn nhiều hàng hóa trung gian, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu trong một số ngành công nghiệp, do đó các công ty Thổ Nhĩ Kỳ đang tăng sản xuất để đáp ứng nhu cầu này. 

Năm 2021, Thổ Nhĩ Kỳ cũng áp đặt lệnh giới nghiêm, đóng cửa, hạn chế đi lại vào cuối tuần và đóng cửa nhà hàng. Bao gồm cả một đợt giãn cách ngắn hạn khó khăn vào tháng 4/2021 và tháng 5/2021 do các trường hợp nhiễm Covid-19 gia tăng. Sau đó, sản xuất và nền kinh tế nói chung hầu như không bị ảnh hưởng do các biện pháp đã được dỡ bỏ kể từ tháng 6/2021. Do đó, chỉ số sản xuất công nghiệp của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tăng trưởng đều và tăng mạnh trong tháng 8/2021 đạt 138,1% từ mức 117,9% trong tháng 7/2021 và mức 115,2% trong tháng 8/2020.

Nhiều ngành công nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ từ dệt may đến ô tô, thực phẩm, máy móc và điện tử đã đẩy mạnh sản xuất để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ nước ngoài do ảnh hưởng bởi Covid-19. Sự bùng phát dịch Covid-19 đang gây lo ngại trên khắp thế giới đối với các ngành công nghiệp toàn cầu. Sản lượng sản xuất giảm đã dẫn đến tình trạng thiếu sản phẩm và phụ tùng từ Trung Quốc. Nhiều công ty và quốc gia phụ thuộc vào Trung Quốc về bán thành phẩm và sự thiếu hụt nguồn cung này có khả năng ảnh hưởng đến nhiều nền kinh tế trên toàn thế giới. Tác động của dịch Covid-19 đến kinh tế thế giới rất rõ nét, nhiều nước được hưởng lợi từ việc sản xuất tại Trung Quốc và một số quốc gia châu Âu sụt giảm và Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những quốc gia được hưởng lợi từ việc dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc và một số quốc gia châu Âu.

Nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đứng thứ 6 châu Âu, thứ 16 thế giới và thuộc nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới, có vị trí chiến lược trên con đường giao thương giữa ba châu lục Á - Âu - Phi. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đặt mục tiêu phấn đấu nằm trong danh sách 10 nước xuất nhập khẩu lớn nhất thế giới với kim ngạch trao đổi thương mại dự kiến năm 2023 đạt 1.125 tỷ USD. Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những trung tâm sản xuất hàng đầu tại châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ có nhu cầu nhập khẩu các linh kiện điện tử như bo mạch, mạch kết nối… do đó việc tìm kiếm đối tác làm nhà cung ứng đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ. 

Với lợi thế có nguồn nhân công khéo léo, tay nghề cao, giá cả hợp lý và công nghệ hiện đại, Việt Nam có thể đáp ứng được những yêu cầu khắt khe về chất lượng, sự chính xác, hiện đại trong công nghệ và tiến độ giao hàng ngay cả với những đơn hàng lớn. Việt Nam đang dần có những sản phẩm xuất khẩu mang tính công nghệ cao hơn với giá trị gia tăng cao, như các sản phẩm cơ khí chính xác, các sản phẩm điện tử và linh kiện... Với kinh nghiệm làm việc và hợp tác cùng các công ty, tập đoàn lớn hàng đầu thế giới đến từ Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc... các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn đủ khả năng và tiềm năng để tham gia vào chuỗi cung ứng của các công ty, tập đoàn của Thổ Nhĩ Kỳ. Trong cán cân thương mại song phương giữa Việt Nam và Thổ Nhĩ Kỳ, hàng năm Việt Nam luôn xuất siêu sang Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam tại khu vực Tây Á, chỉ đứng sau Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất.

Thổ Nhĩ Kỳ là thị trường lớn (dân số gần 84 triệu người), quy mô hoạt động ngoại thương sôi động, có vị trí chiến lược trên con đường giao thương giữa ba châu lục Á – Âu – Phi. Thổ Nhĩ Kỳ được đánh giá là thị trường tiềm năng, cửa ngõ quan trọng vào khu vực Trung Đông, và nơi trung chuyển vào thị trường EU đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu Việt Nam như gạo, sữa và sản phẩm sữa, hạt tiêu, đồ gỗ, cao su, chè, sợi, vải, hàng may mặc, giày dép, hàng điện tử, hàng thủ công mỹ nghệ, thiết bị phụ tùng… Đáng chú ý, ngành công nghiệp điện tử của Thổ Nhĩ Kỳ phát triển rất nhanh và mạnh, đã xuất khẩu sản phẩm tới 200 quốc gia trên thế giới, dư địa hợp tác rất lớn.

Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ cần phát triển hệ thống cung ứng riêng chứ không phụ thuộc vào các nhà cung ứng khác bởi độ rủi ro rất cao, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Vì vậy, mặt hàng điện tử và linh kiện của Việt Nam có nhiều cơ hội để đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian tới.Trong cơ cấu hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Thổ Nhĩ Kỳ, mặt hàng điện tử các loại và linh kiện là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất trong 9 tháng đầu năm 2021, với kim ngạch xuất khẩu đạt 277,6 triệu USD, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 33,4% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang Thổ Nhĩ Kỳ.