Tháng 12 năm 1994, Phiên họp Đại hội đồng Liên hợp quốc đã ra Nghị quyết số 49/114 lấy ngày 16 tháng 9 là Ngày quốc tế Bảo vệ tầng ô-dôn. Hằng năm, tất cả các nước thành viên tham gia Nghị định thư Montreal đều tổ chức các hoạt động kỷ niệm trọng thể này. Việt Nam là quốc gia thành viên đã tham gia sự kiện nhiều năm qua và có nhiều hoạt động hưởng ứng tích cực, hiệu quả.

Ngày quốc tế về Bảo vệ tầng ô-dôn là dịp để các quốc gia trên thế giới tăng cường nhận thức và có những hành động thiết thực bảo vệ tầng ô-dôn, giữ gìn môi trường sống của nhân loại vì sự phát triển bền vững.

(Ảnh: Báo Tài nguyên và Môi trường)

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam, hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ô dôn năm 2021, Bộ đã giao Cục Biến đổi khí hậu xây dựng kế hoạch, thể lệ để phát động Cuộc thi với chủ đề “Bảo vệ tầng ô-dôn để bảo vệ khí hậu trái đất”.

Theo đó, cuộc thi góp phần cụ thể hoá sự phối hợp giữa Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam đối với các hoạt động về biến đổi khí hậu, hướng đến phát triển bền vững và hưởng ứng kỷ niệm Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn (16 tháng 9 năm) năm 2021; tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về biến đổi khí hậu; công tác ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh của toàn xã hội và thực thi hiệu quả các cam kết của Việt Nam và cộng đồng thế giới về biến đổi khí hậu. Đồng thời, phản ánh mối liên hệ giữa việc bảo vệ tầng ô-dôn và biến đổi khí hậu, những hoạt động, thành tựu đạt được của Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn, Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn và các Bản sửa đổi, bổ sung trong khuôn khổ Nghị định thư nhiều năm qua; đồng thời thông qua Cuộc thi tiếp cận để huy động sự ủng hộ của cộng đồng trong việc giảm thiểu sử dụng các chất làm suy giảm tầng ô-dôn (ODS) và loại trừ dần các chất HFC.

Trong điều kiện của một nước đang phát triển và chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam đã và đang thể hiện nỗ lực cao của quốc gia trong các hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn và góp phần giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

(Ảnh minh hoạ)

Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Việt Nam đã triển khai kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC thông qua việc hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi công nghệ (giai đoạn I từ 2012-2017, giai đoạn II từ 2018-2023). Ở giai đoạn I, có 11 doanh nghiệp hoàn thành chuyển đổi công nghệ, giúp loại trừ 1.300 tấn HCFC-141b nguyên chất và HCFC-141b trộn sẵn trong polyol sử dụng trong sản xuất xốp cách nhiệt. Trong giai đoạn II, Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC của Việt Nam (HPMP II) tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, làm lạnh và sản xuất xốp thực hiện chuyển đổi công nghệ nhằm đạt mục tiêu loại trừ tiêu thụ 1.000 tấn HCFC-22 và loại trừ hoàn toàn HCFC-141b trộn sẵn trong polyol trong sản xuất xốp cách nhiệt.

Theo cam kết với Ban Chấp hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, Việt Nam cần ban hành chính sách cấm sản xuất và nhập khẩu điều hòa không khí gia dụng sử dụng môi chất lạnh HCFC-22 và cấm nhập khẩu HCFC-141b trộn sẵn trong polyol vào năm 2022. Do vậy, Bộ Tài nguyên và Môi trường khuyến khích các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, sản xuất thiết bị lạnh và xốp cách nhiệt có đủ điều kiện tham gia Dự án HPMP II, liên hệ với Ban Quản lý dự án HPMP II, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường để tham gia và nhận hỗ trợ chuyển đổi công nghệ, loại trừ HCFC-22 và HCFC-141b trộn sẵn trong polyol.

Bên cạnh những nỗ lực loại trừ thành công các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chúng ta đang phải đối mặt với thách thức mới gắn liền với xu hướng gia tăng sử dụng các chất có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu cao - các chất hydrofluorocarbon (HFC), là những chất được sử dụng để thay thế cho các chất làm suy giảm tầng ô-dôn trong lĩnh vực sản xuất thiết bị lạnh, điều hòa không khí ô tô, dập cháy...

Theo lộ trình đã được thông qua, các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, cần xây dựng kế hoạch quản lý, loại trừ các chất HFC, nhằm mục tiêu không gia tăng lượng tiêu thụ các chất HFC từ năm 2024 và loại trừ 80% lượng tiêu thụ các chất HFC vào năm 2045. Để thực hiện cam kết này, sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa các chính phủ, giữa các bộ, ngành, địa phương, sự tham gia hỗ trợ của các đối tác quốc tế là rất quan trọng, đặc biệt là sự tham gia thực hiện của doanh nghiệp trong các lĩnh vực liên quan.