Ô nhiễm nhựa đã đến mức báo động trên toàn thế giới, gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường biển và đời sống xã hội. Theo Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF Việt Nam) có từ 11-12 triệu tấn chất thải nhựa trên toàn thế giới đang bị thải ra đại dương mỗi năm, trong đó nhiều nhất là thải ra Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, nơi có nhiều vùng đất và quốc gia ven biển. Việt Nam cũng không nằm ngoài những tác động tiêu cực từ rác thải nhựa đại dương.

Lượng tiêu thụ nhựa của Việt Nam tăng 16% - 18% mỗi năm. Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam, tính trung bình, mỗi người Việt Nam sử dụng tới 41 kg nhựa trong năm 2019. Đương nhiên tỷ lệ chất thải nhựa thải ra môi trường nói chung và ra đại dương nói riêng cũng tăng lên. Hằng ngày, một khối lượng lớn nhựa từ sinh hoạt, sản xuất vẫn không được thu gom và được xả thải ra, gây nguy hại đến môi trường trên cạn và dưới biển.

Hiểu biết về các loại rác thải nhựa đại dương, tác hại của nó tới môi trường, sức khỏe và nhất là sinh kế của chính những ngư dân và người nuôi trồng thủy, hải sản là hết sức cần thiết. Sự cần thiết phải chuyển đổi sang các vật liệu khác dễ phân hủy hơn và quản lý chất thải nhựa hiệu quả hơn đã được Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và WWF Việt Nam đặc biệt quan tâm. Gần đây, nhiều chương trình hành động nhằm kêu gọi cộng đồng, nhất là ngư dân có trách nhiệm cao hơn trong việc sử dụng, bảo quản thiết bị có nguồn gốc từ nhựa như các loại ngư cụ (lưới, phao các loại) khi loại thải thì thu gom, xử lý, giúp biển sạch hơn... được phát động, thu hút đông đảo mọi người tham gia.

Ý thức và hành động của cộng đồng xã hội, trong đó có đông đảo ngư dân, những người đang hằng ngày sinh sống, làm việc trên biển sẽ có ý nghĩa quyết định đến việc bảo vệ môi trường biển. Ngành thủy sản, Tổ chức WWF Việt Nam khẩn thiết kêu gọi ngư dân thực hiện những giải pháp cấp bách để bảo vệ môi trường biển, đại dương. Trước hết, ngư dân nên áp dụng các phương pháp tốt nhất và phù hợp trong hoạt động đánh bắt có trách nhiệm, bao gồm việc tuân thủ các hạn chế về không gian, thời gian và sử dụng chung các khu vực đặt ngư cụ cố định nhằm tránh xung đột về sử dụng khu vực mặt nước giữa ngư cụ và tàu thuyền; loại bỏ các ngư cụ hết tuổi thọ và hư hỏng đúng nơi quy định, phù hợp với quy định của từng công trình, bến cảng.

Cần thông báo đến cơ quan chức năng khi ngư cụ bị mất để có biện pháp thu gom; tích cực tham gia các chương trình “thu gom rác thải nhựa đại dương” trong khu vực vì lợi ích của môi trường biển và ngư trường đánh bắt của chính mình. Ngư dân cần tham gia vào quá trình thử nghiệm cải tiến ngư cụ và chia sẻ kiến thức thực tiễn tham gia đào tạo ngư dân mới vào nghề về cách phòng tránh mất ngư cụ; phối hợp thực hiện các chương trình truy xuất ngư cụ bỏ lại đại dương và góp phần nâng cao nhận thức hành vi này…

Môi trường biển sạch là nền tảng tạo nên nguồn thủy sản an toàn và dồi dào, để phát triển nền kinh tế biển, du lịch biển bền vững, đồng thời là động lực để cải thiện sinh kế và giúp cho đời sống ngư dân ngày càng no ấm.