Khu vực Tây Nguyên đang bước vào vụ thu hoạch cà phê, nhưng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, dẫn đến tình trạng thiếu lao động. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk, hiện trên địa bàn có hơn 200.000 ha cà phê với sản lượng gần 500.000 tấn và cần gần 15 triệu ngày công lao động. 

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông dự kiến niên vụ 2021-2022, tổng diện tích cà phê cho thu hoạch khoảng trên 120.000 ha và cần trên 13 triệu ngày công lao động phục vụ thu hái. Trong khi đó, việc thông quan hàng hóa không thuận lợi dẫn đến doanh nghiệp giao hàng cầm chừng, dẫn đến việc thu mua chậm lại. Do đó, giá cà phê Robusta trong nước đầu tháng 11/2021 giảm so với cuối tháng 10/2021. Ngày 8/11/2021, giá cà phê Robusta trong nước giảm 1,0% so với ngày 29/10/2021, xuống còn 39.900 – 40.800 đồng/kg.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến của Việt Nam tháng 9/2021 đạt 45,43 triệu USD, giảm 7,5% so với tháng 9/2020 và giảm 5,1% so với tháng 9/2019. Tuy nhiên, trong 9 tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến của Việt Nam tăng 0,6% so với 9 tháng đầu năm 2020 và tăng 2,7% so với 9 tháng đầu năm 2019, đạt 412,82 triệu USD.

Thị trường xuất khẩu 9 tháng đầu năm 2021 so với 9 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến sang hầu hết các thị trường chính tăng, ngoại trừ Phi-líp-pin, Nga, Hàn Quốc. Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến của Việt Nam sang thị trường In-đô-nê-xi-a tăng tới 104,1%, đạt 19,68 triệu USD.

Thị trường thế giới

Đầu tháng 11/2021, giá cà phê thế giới tăng, song tốc độ tăng đã chậm lại, do thị trường thiếu vắng lực đầu cơ. 

Trên sàn giao dịch London, ngày 8/11/2021 giá cà phê giao kỳ hạn tháng 1/2022, tháng 3/2022 và tháng 5/2022 tăng lần lượt 0,2%, 0,1%, 0,3% so với ngày 29/10/2021, lên mức 2.181 USD/tấn, 2.131 USD/tấn và 2.106 USD/tấn.

Trên sàn giao dịch New York, ngày 8/11/2021, giá cà phê Arabica giao kỳ hạn tháng 12/2021, tháng 3/2022, tháng 5/2022 cùng tăng 1,8% so với ngày 29/10/2021, lên lần lượt 203,55 Uscent/lb, 206,4 Uscent/lb, 207,15 Uscent/lb; kỳ hạn giao tháng 7/2022 tăng 1,6% so với ngày 29/10/2021, lên 207,35 Uscent/lb.

Trên sàn giao dịch BMF của Bra-xin, ngày 8/11/2021, giá cà phê giao kỳ hạn tháng 12/2021, tháng 3/2022, tháng 5/2022 và tháng 9/2022 tăng lần lượt 1,4%, 0,9%, 1,3%, 0,1% so với ngày 29/10/2021, lên mức 243 Uscent/lb, 248,5 Uscent/lb, 249,25 Uscent/lb và 246,75 Uscent/lb. + Tại cảng khu vực thành phố Hồ Chí Minh, cà phê Robusta xuất khẩu loại 2, tỷ lệ đen vỡ 5% giao dịch ở mức 2.281 USD/tấn, chênh lệch +55 USD/tấn, giảm 4 USD/tấn so với ngày 29/10/2021. Dự báo giá cà phê toàn cầu sẽ tiếp tục giữ ở mức cao. 

Theo Rabobank, xuất khẩu cà phê từ Bra-xin và các nước sản xuất bị định trệ do quá trình vận chuyển không thuận lợi. Tuần cuối tháng 10/2021, giá cà phê Arabica tại Hoa Kỳ tiến sát mức cao nhất trong 7 năm qua do dự báo nguồn cung từ Bra-xin có xu hướng giảm sau đợt hạn hán và băng giá nghiêm trọng. Theo Bộ Thương mại Bra-xin, xuất khẩu cà phê của nước này tháng 10/2021 đạt 3,15 triệu bao, tăng 11% so với tháng 10/2020. Còn theo Cơ quan Thương mại Inđô-nê-xi-a, xuất khẩu cà phê nước này tháng 10/2021 đạt 205.827 bao, giảm 24,4% so với tháng 10/2020, do dịch bệnh bùng phát khiến nước này phải tăng cường thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội.

Dung lượng thị trường nhập khẩu cà phê của Trung Quốc 9 tháng năm 2021 và thị phần của Việt Nam

Trà vẫn là thức uống truyền thống của Trung Quốc, nhưng nhu cầu tiêu thụ cà phê của Trung Quốc tiếp tục tăng, đặc biệt là ở các khu vực thành thị và những người trẻ tuổi. Phân khúc cà phê hòa tan chiếm một lượng thị phần đáng kể trên thị trường nhờ vào sự tiện lợi trong sử dụng. Chi tiêu hộ gia đình tăng, lối sống thay đổi và sự chấp nhận các xu hướng văn hóa phương Tây của người tiêu dùng trung lưu đã góp phần làm tăng nhu cầu về cà phê hòa tan trên cả nước.

Theo Hiệp hội Cà phê Trung Quốc (CCAB), tiêu thụ cà phê của nước này tăng với tốc độ hàng năm là 15%. Còn theo //www.mordorintelligence. com, thị trường cà phê Trung Quốc dự báo sẽ đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 10,15% trong giai đoạn 2021 – 2026. Đại dịch Covid-19 không làm giảm nhu cầu tiêu thụ cà phê, bởi người dân chuyển sang tiêu thụ tại nhà nhiều hơn. Trong 6 tháng đầu niên vụ 2020/21 (từ tháng 10/2020 đến tháng 4/2021), tiêu thụ cà phê của Trung Quốc đạt khoảng 3,7 triệu bao cà phê loại 60 kg. Trong khi đó, sản lượng cà phê của Trung Quốc đạt khoảng 1,8 triệu bao. Do đó, Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu. 

Theo số liệu thống kê từ Cơ quan Hải quan Trung Quốc, kim ngạch nhập khẩu cà phê (HS 0901) của nước này tháng 9/2021 đạt 53,84 triệu USD, tăng 62,4% so với tháng 9/2020. Tính chung 9 tháng đầu năm 2021, kim ngạch nhập khẩu cà phê của Trung Quốc đạt 387,76 triệu USD, tăng 75,3% so với cùng kỳ năm 2020.

Về thị trường: Nguồn cung cà phê cho Trung Quốc đa dạng, với khoảng 80 thị trường cung cấp. Trong đó, các thị trường cung cấp cà phê chính cho Trung Quốc gồm: Goa-tê-ma-la, Ê-ti-ô-pi-a, Việt Nam, Ma-lai-xi-a, Bra-xin… Theo số liệu thống kê từ Cơ quan Hải quan Trung Quốc, kim ngạch nhập khẩu cà phê của nước này từ Goa-tê-ma-la và Ê-ti-ô-pi-a trong 9 tháng đầu năm 2021 đạt 49,8 triệu USD, tăng lần lượt 170,3% và 203,6% so với cùng kỳ năm 2020. 

Thị phần cà phê của Goa-tê-ma-la và Ê-ti-ô-pi-a trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng lần lượt từ 8,33% và 7,09% trong 9 tháng đầu năm 2020 lên 12,84% và 12,28% trong 9 tháng đầu năm 2021. 9 tháng đầu năm 2021, kim ngạch nhập khẩu cà phê của Trung Quốc từ Việt Nam đạt 46,28 triệu USD, tăng 69,5% so với cùng kỳ năm 2020. Thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc giảm từ 12,34% trong 9 tháng đầu năm 2020 xuống 11,94% trong 9 tháng đầu năm 2021.

Thị trường cà phê Trung Quốc có tính cạnh tranh cao. Do đó, để gia tăng thị phần tại Trung Quốc, ngành cà phê Việt Nam cần tích cực đổi mới mẫu mã, bao bì sản phẩm và nâng cao chất lượng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có thể tập trung vào các nền tảng truyền thông xã hội và các kênh phân phối trực tuyến để quảng bá trực tuyến và xây dựng thương hiệu sản phẩm.