Vấn nạn hàng giả, hàng nhái

Thống kê của Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cho thấy, năm 2014 các lực lượng chức năng đã bắt giữ hơn 21.645 vụ hàng giả, nhiều hơn so với các năm trước. Tuy nhiên, so với thực trạng sản xuất, buôn bán hàng giả trên thị trường thì kết quả này chưa tương xứng. Hàng giả xuất hiện ở nhiều lĩnh vực, ngành hàng như: mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, quần áo, túi xách, mũ bảo hiểm, rượu- bia- nước giải khát… gây nhức nhối cho xã hội, khiến người dân hoang mang, ảnh hưởng đến sản xuất của các doanh nghiệp, làm thất thu thuế của Nhà nước. Trong thời kỳ hội nhập, tình trạng này làm xấu đi môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Để ngăn chặn, đẩy lùi hàng giả, lực lượng chức năng đóng vai trò quan trọng. Trong đó, ở các tuyến biên giới, lực lượng biên phòng, hải quan và cảnh sát biển giữ vai trò trọng yếu; trong nội địa, lực lượng quản lý thị trường (QLTT), cảnh sát và thuế phải tiên phong. Bên cạnh đó, người dân và doanh nghiệp cũng cần tham gia tích cực hơn vào cuộc chiến chống này, góp phần xây dựng thị trường lành mạnh, an toàn.

Chia sẻ tại buổi Tọa đàm, ông Nguyễn Văn Cẩn, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết, quy mô và tính chất các vụ vi phạm trong năm 2014 khác nhiều so với năm trước đây. Lực lượng chức năng đã vào cuộc và phát hiện hàng chục tấn hàng giả kể cả thuốc chữa bệnh, hàng tiêu dùng ảnh hưởng chất lượng quyền lợi của người tiêu dùng.

Có thể nói, hàng giả, hàng hóa không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm bày bán tràn lan trên thị trường Việt Nam. Những loại hàng hóa này xuất hiện phổ biến, từ những mặt hàng xa xỉ đắt tiền như quần áo, mỹ phẩm, túi xách của các hãng nổi tiếng; các loại thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng; các mặt hàng thực phẩm tiêu dùng… và cả đến tem chống hàng giả cũng bị làm giả.

Theo ông Nguyễn Văn Cẩn, việc ngăn chặn, xử lý của lực lượng chức năng, cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thực sự quyết liệt. Bên cạnh đó, một bộ phận doanh nghiệp có hàng hóa bị làm giả, Hiệp hội Chống hàng giả và bảo vệ thương hiệu Việt Nam, Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam chưa phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng từ địa phương đến Trung ương để ngăn chặn việc sản xuất, kinh doanh hàng giả; các văn bản dưới Luật chưa đồng bộ; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa kịp thời.

Tại buổi Tọa đàm, ông Nguyễn Trọng Tín, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Nạp Tiền 188bet cho biết, năm 2014, lực lượng QLTT cả nước đã tiến hành kiểm tra trên 21.000 cuộc, trực tiếp phát hiện xử lý trên 17.000 vụ vi phạm, phạt tiền trên 57 tỷ đồng. Nhóm mặt hàng bị làm giả gồm có: rượu, bia, nước giải khát, bột ngọt, mỹ phẩm, vải may mặc, quần áo, phân bón, vật tư nông nghiệp, v.v… Hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ chủ yếu bị làm giả về kiểu dáng, chỉ dẫn địa lý, tem, nhãn mác, bao bì, v.v… Ông Nguyễn Trọng Tín cho rằng, vấn nạn hàng giả đang trở thành thách thức đối với dư luận xã hội, lực lượng chức năng. Nhiệm vụ này không thể thực hiện trong “một sớm, một chiều” mà phải có quá trình đấu tranh lâu dài. Trong xu thế hội nhập khu vực và thế giới, thúc đẩy sản xuất phát triển, bảo vệ các doanh nghiệp làm ăn chân chính không thể tách rời công tác đấu tranh chống hàng giả. Đây không chỉ là thách tức đối cơ quan quản lý mà đối với nhiều ngành, địa phương.

Đẩy mạnh tuyên truyền chống hàng giả

Theo ông Nguyễn Trọng Tín, trong Quý I/2015, lực lượng QLTT đã tiến hành kiểm tra, kiểm soát trên 4.000 vụ. Tuy nhiên, công tác chống buôn lậu gian lận thương mại phải phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng bởi sự tinh vi của các sản phẩm làm giả. Lấy ví dụ, ông Nguyễn Trọng Tín cho biết, đã nói hàng giả thì có tính chất kinh doanh, sản xuất lén lút, nhỏ lẻ như mũ bảo hiểm 3-4 công đoạn vỏ, xốp, tem… đều bị làm giả khiến cho cả lực lượng chức năng và người tiêu dùng khó có thể xác định được.

Ông Trần Đức Vĩnh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (C46) cho biết, năm 2014, lực lượng C46 đã phát hiện, xử lý 665 vụ vi phạm, trong đó khởi tố 120 vụ, với 196 bị can. Ngoài ra, đơn vị đã tiếp nhận, cũng như phối hợp với các lực lượng hải quan, QLTT… xử lý nhiều vụ việc nghiêm trọng. Trong đó, đơn vị đã phối hợp xử lý một số cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả; thực phẩm chức năng giả, v.v… Tuy nhiên, trên thực tế, khái niệm về hàng giả được định nghĩa trong các văn bản quy phạm pháp luật còn có sự khác biệt, chưa đầy đủ gây khó khăn chó các lực lượng trong quá trình xử lý vụ việc; phương tiện kỹ thuật phục vụ cho công tác đấu tranh chống hàng giả còn thiếu và yếu, đặc biệt là phương tiện giám định, phân biệt hàng thật, hàng giả, v.v…

Các khách mời tại buổi Tọa đàm, đều đồng tình với việc các đơn vị cơ quan chức năng phải phối hợp chặt chẽ với nhau, đặc biệt công tác tuyên truyền, phổ biến, nâng cao ý thức chống hàng giả, hàng nhái đến doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đại diện các cơ quan chức năng cũng khẳng định, để đấu tranh có hiệu quả đối với các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, bên cạnh lực lượng chức năng, cần có góp sức của doanh nghiệp, sự chung tay của toàn xã hội.