Với 1.350 làng nghề và làng có nghề, Hà Nội là địa phương có số lượng làng nghề lớn nhất cả nước. Làng nghề có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội của địa phương như giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, góp phần chuyển dịch cơ cấu và đa dạng hóa ngành nghề nông thôn.

Tuy nhiên, sự phát triển mạnh của các làng nghề cũng gây ra một số tác động tiêu cực tới môi trường sống. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, từ năm 2017, Sở đã tham mưu, trình UBND Thành phố phê duyệt Đề án bảo vệ môi trường làng nghề trên địa bàn Thành phố Hà Nội đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Đề án xác định mục tiêu “Tăng cường mạnh mẽ thực hiện công tác bảo vệ môi trường trong quản lý và phát triển làng nghề trên địa bàn Hà Nội; hoàn thiện hệ thống quản lý môi trường nhằm tăng cường năng lực giám sát và khắc phục ô nhiễm môi trường làng nghề; ngăn chặn việc phát sinh các làng nghề gây ô nhiễm môi trường mới”.

Hoạt động sản xuất tại làng nghề chế biến miến Cự Đà, huyện Thanh Oai. Ảnh: Phạm Hùng

Giai đoạn 2017 - 2020, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội thực hiện chương trình rà soát đối với 315 làng nghề, đã tiến hành đánh giá, phân loại mức độ ô nhiễm đối với 293 làng nghề đang hoạt động. Kết quả cho thấy, có 139 làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (chiếm 47,5%); 91 làng nghề ô nhiễm (chiếm tỷ lệ 31%); 63 làng nghề không ô nhiễm (chiếm 21,5%). Các làng nghề gây ô nhiễm chủ yếu thuộc nhóm ngành nghề như thủ công mỹ nghệ, chế biến nông sản thực phẩm, dệt, nhuộm, tái chế, gia công cơ kim khí…

Kết quả đánh giá, phân loại làng nghề là cơ sở dữ liệu phục vụ cho công tác quản lý môi trường làng nghề. Đồng thời là cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp kỹ thuật cho công tác xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề trên địa bàn Thành phố cũng như công bố thông tin về hiện trạng môi trường làng nghề.

Hiện nay, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đang tiến hành đánh giá, phân loại mức độ ô nhiễm chu kỳ lần hai đối với các làng nghề đã tiến hành giai đoạn 2017 - 2020, tập trung vào các làng nghề đã được công nhận, làng nghề chưa có phương án bảo vệ môi trường được duyệt và làng nghề chưa bảo đảm môi trường theo quy định. Dự kiến, kết quả thực hiện này sẽ làm cơ sở để công bố danh mục làng nghề bị ô nhiễm môi trường cần xử lý giai đoạn 2020 – 2030 theo yêu cầu của Đề án bảo vệ môi trường đã được duyệt.

Bên cạnh đó, kết quả này cũng làm cơ sở kiến nghị, đề xuất giải pháp, phương án triển khai các dự án xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề trình UBND Thành phố phê duyệt. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cũng nghiên cứu, đề xuất UBND Thành phố ban hành quy định đánh giá, phân loại mức độ ô nhiễm tại làng nghề để thực hiện theo phân cấp, tránh trùng lặp giữa các cấp, gây lãng phí ngân sách.