Tính chung 9 tháng đầu năm 2021, kim ngạch thương mại 2 chiều giữa Việt Nam và EU đạt 41,3 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm 2020. Quý III/2021, Việt Nam xuất siêu sang EU 5,25 tỷ USD, giảm so với mức xuất siêu 5,5 tỷ USD của quý trước và giảm so với mức xuất siêu 5,7 tỷ USD của quý III/2020. Tính chung 9 tháng năm 2021, Việt Nam xuất siêu sang EU 16,41 tỷ USD, tăng so với mức xuất siêu 15,24 tỷ USD của cùng kỳ năm 2020.

Trong đó hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU quý III/2021 bị tác động mạnh hơn so với hoạt động nhập khẩu do chuỗi cung ứng bị đứt gãy và hoạt động sản xuất trong nước bị đình trệ bởi các tỉnh, thành phố phía Nam buộc phải áp dụng biện pháp giãn cách xã hội nhằm kiểm soát dịch Covid-19.

Về xuất khẩu: Quý III/2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang thị trường EU đạt 9,44 tỷ USD, giảm 3,3% so với quý II/2021, nhưng tăng 0,3% so với quý III/2020. Tính chung 9 tháng năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang thị trường EU vẫn tăng 11,7% so với 9 tháng năm 2020, đạt 28,85 tỷ USD. Quý III/2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang nhiều thị trường trong khối EU giảm so với quý trước đó, nhưng so với quý III/2020 vẫn tăng như: Đức tăng 0,6%; Italia tăng 17,9%; Bỉ tăng 56,5%; Tây Ban Nha tăng 20%. Tính chung 9 tháng năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang hầu hết thị trường lớn trong khối EU tăng so với cùng kỳ năm 2020, trừ xuất khẩu sang Pháp, Thụy Điển, Hunggary, Rumani giảm.

Quý III/2021, các mặt hàng xuất khẩu sang thị trường EU chịu tác động bởi dịch Covid-19 mạnh nhất gồm: Giày dép các loại; túi xách, ví, vali, mũ và ô dù; gỗ và sản phẩm gỗ… Đây là những ngành hàng được tập trung sản xuất tại các tỉnh phía Nam. Việc nhiều tỉnh, thành phố tại khu vực phía Nam buộc phải giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 gần như trong cả quý III/2021 đã có tác động đến hoạt động sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng này;mặc dù các doanh nghiệp cũng đã được tạo điều kiện duy trì hoạt động sản xuất nếu đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ” hoặc “Một cung đường, 2 điểm đến”. 

Trong khi đó, xuất khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác; sắt thép các loại; đồ chơi, dụng cụ thể thao và  bộ phận; sản phẩm từ sắt thép; cao su; hóa chất… vẫn tăng trưởng khả quan. Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng điện thoại các loại và linh kiện tăng mạnh so với quý II/2021, sau khi dịch tại tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh được kiểm soát, nhưng vẫn giảm 18,8% so với quý III/2020. Tính chung 9 tháng đầu năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hầu hết các mặt hàng của Việt Nam sang thị trường EU đều tăng, trừ xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện; cà phê; túi xách, ví, vali, mũ và ô dù; đồ chơi, dụng cụ thể thao và bộ phận; sản phẩm hóa chất; giấy và sản phẩm từ giấy giảm.

Dự báo, trong quý IV/2021, hoạt động thương mại giữa Việt Nam và EU sẽ dần phục hồi, nhưng mức tăng trưởng sẽ khó đột biến so với cùng kỳ năm trước. Cho đến cuối tháng 9, đầu tháng 10/2021, mặc dù các tỉnh, thành phố trên cả nước đều đã nới lỏng giãn cách xã hội, dần thích ứng với tình hình mới, hoạt động sản xuất tại các tỉnh thành phía Nam đang được khôi phục, nhưng tình trạng thiếu lao động do cuộc di cư lao động khiến hoạt động sản xuất khó đạt 100% công suất trong ngắn hạn. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ tháo gỡ khó khăn của Chính phủ, các Bộ ngành và nỗ lực vượt khó của doanh nghiệp, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường EU sẽ phục hồi, đặc biệt trong bối cảnh Hiệp định EVFTA đã chứng tỏ hiệu quả sau hơn 1 năm có hiệu lực.

Cho đến nay, nhiều ngành hàng đã tận dụng hiệu quả những ưu đãi thuế quan từ Hiệp định này. Trong khi đó, tại thị trường châu Âu, nhu cầu hàng hóa cho dịp nghỉ Lễ cuối năm đang ở mức cao sẽ là yếu tố hỗ trợ hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. Kinh tế EU tiếp tục tăng trưởng, mặc dù đã có dấu hiệu chậm lại, đã thúc đẩy hoạt động bán lẻ hàng hóa của khu vực. Mặc dù vậy, thị trường tiêu dùng vẫn còn bất ổn khi số ca nhiễm và tử vong do Covid-19 tại một số nước trong khu vực EU tăng trở lại, buộc các nước này tái áp đặt các biện pháp hạn chế. 

Số ca nhiễm và nhập viện do Covid-19 tại Bỉ gia tăng, buộc chính phủ nước này áp dụng lại một số biện pháp hạn chế vừa nới lỏng vài tuần trước kể từ ngày 26/10/2021 và mở rộng thẻ xanh Covid-19 trên toàn quốc. Tuy nhiên, khả năng các nước trong khu vực EU tái áp đặt biện pháp giãn cách là khó xảy ra. Do đó, hoạt động thương mại bán lẻ có bị tác động cũng chỉ ở mức vừa phải.

Về nhập khẩu: Quý III/2021, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ thị trường EU đạt 4,1 tỷ USD, giảm 1,8% so với quý II/2021, nhưng vẫn tăng 15,6% so với quý III/2020. 

Nhìn chung, hoạt động nhập khẩu hàng hóa từ thị trường EU trong quý III/2021 cũng chậm lại, nhưng mức độ ảnh hưởng thấp hơn so với hoạt động xuất khẩu. Tính chung 9 tháng năm 2021, nhập khẩu hàng hóa từ thị trường EU đạt 12,4 tỷ USD, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2020. Trong quý III/2021, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ thị trường Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Phần Lan… vẫn tăng so với quý trước đó, trong khi nhập khẩu từ thị trường Ai Len, Italia, Hà Lan, Bỉ… giảm. 

So với quý III/2020, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ hầu hết các thị trường trong khối EU vẫn tăng so với cùng kỳ năm 2020, trừ nhập khẩu từ Hunggary giảm 2,7%, nhập khẩu từ Thụy Điển giảm 4,6%, Cộng hòa Séc giảm 2,1%, Slovenia giảm 13,9%, Síp giảm 48,3% và Manta giảm 29,7%. Tính chung 9 tháng năm 2021, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ hầu hết các thị trường trong khối EU tăng so với cùng kỳ năm 2020.

Quý III/2021, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ thị trường EU giảm so với quý II/2021 chủ yếu do nhập khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, dược phẩm, thức ăn gia súc và nguyên liệu, nguyên phụ liệu dệt may da giày, chất dẻo nguyên liệu… giảm. Trong khi nhập khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; sản phẩm hóa chất… vẫn tăng. Tuy nhiên, so với quý II/2021, kim ngạch nhập khẩu hầu hết các mặt hàng từ thị trường EU vẫn tăng trưởng khả quan. Nhìn chung, trong quý III/2021 nhập khẩu các mặt hàng nguyên liệu từ thị trường EU cũng bị tác động bởi đợt bùng phát dịch Covid-19 tại Việt Nam. 

Các mặt hàng bị ảnh hưởng chủ yếu là các nguyên liệu cho ngành sản xuất điện tử, da giày và may mặc, nhưng tốc độ tăng nhập khẩu chỉ chậm lại so với quý trước đó. Dự báo, nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ thị trường EU sẽ tiếp tục tăng trong quý IV/2021 và năm 2022 do hoạt động sản xuất trong nước đang dần phục hồi, nhu cầu nhập khẩu máy móc, nguyên liệu cho sản xuất cũng sẽ tăng.