Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 44 và các hội nghị liên quan
Các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN cũng đã tham dự Hội nghị Hội đồng Khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA) lần thứ 26, Hội nghị liên Bộ trưởng kinh tế ASEAN và Hội đồng Khu vực đầu tư ASEAN (AEM-AIA) lần thứ 15, Hội nghị Hội đồng Cộng đồng kinh tế ASEAN (AECC) lần thứ 8 và các Hội nghị tham vấn giữa ASEAN và 8 nước đối tác là Ấn Độ, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Liên bang Nga, Nhật Bản, Niu Di-lân, Ôt-xtrây-lia và Trung Quốc.
Năm 2011, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và khu vực có nhiều bất ổn, ASEAN vẫn đạt tăng trưởng GDP đáng kể với mức bình quân 4,7% năm 2011 và dự báo trong khoảng từ 5,2%-5,9% năm 2012. Thương mại hàng hóa của ASEAN gia tăng 16,8% từ 2,05 ngàn tỷ USD năm 2010 lên 2,39 ngàn tỷ USD năm 2011, trong đó thương mại nội khối đạt 598 tỷ USD. Thương mại dịch vụ cũng tăng 10% so với năm 2010. ASEAN duy trì được vị thế là khu vực đầu tư hấp dẫn đối với cộng đồng doanh nghiệp, thu hút 89,2 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài năm 2011 với các đối tác hàng đầu là EU, Nhật Bản và Hoa Kỳ. Vốn đầu tư nội khối ASEAN cũng tăng 23% năm 2011, đạt 19,7 tỷ USD.
Tại Hội nghị, các Bộ trưởng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục tăng cường năng lực cạnh tranh thông qua mục tiêu thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015, gia tăng phối hợp về kinh tế vĩ mô và chính sách, tiếp tục mở cửa thương mại và đầu tư, loại bỏ mọi rào cản đối với thương mại và đầu tư. ASEAN đã thực hiện được 72,6% tổng số biện pháp và sáng kiến đề ra cho giai đoạn 2008-2011 trong Kế hoạch tổng thể xây dựng AEC (AEC Blueprint). Thực hiện Chương trình nghị sự Phnôm Pênh, các Bộ trưởng đã thảo luận các ưu tiên và mục tiêu mà ASEAN cần đạt được vào năm 2015. Để thúc đẩy việc thành lập AEC vào năm 2015, một trong các giải pháp quan trọng mà ASEAN cần sớm thực hiện là tiến hành cải cách trong nước một cách mạnh mẽ, kể cả việc tăng cường khả năng điều phối và phân bổ nguồn lực, ngân sách cho việc triển khai các biện pháp về AEC.
Về thực hiện Khuôn khổ ASEAN về Phát triển kinh tế công bằng đã được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 19, ASEAN cũng đã tích cực thảo luận chương trình toàn diện để tăng cường năng lực nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, bao gồm các sáng kiến tiểu vùng, hỗ trợ SMEs, an ninh lương thực, kết nối ASEAN, v.v. Đối với thương mại hàng hóa, thực hiện Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), các Bộ trưởng kinh tế ASEAN đã ghi nhận tiến triển của các nước trong việc thực hiện Hiệp định này, đặc biệt là tự do hóa thuế quan, giải quyết các rào cản phi thuế, tự chứng nhận xuất xứ, triển khai Cơ chế một cửa ASEAN, hài hòa hóa các tiêu chuẩn, xúc tiến các thỏa thuận công nhận lẫn nhau, v.v. Đối với thương mại dịch vụ, các Bộ trưởng đánh giá cao nỗ lực của các nước trong việc hoàn thành Gói cam kết dịch vụ thứ 8 trong khuôn khổ Hiệp định khung ASEAN về dịch vụ (AFAS). Gói thứ 8 này bao gồm tự do hóa trong ít nhất 80 phân ngành, kể cả việc cho phép vốn góp nước ngoài ít nhất 70% trong các lĩnh vực ưu tiên hội nhập và 51% trong các lĩnh vực khác. ASEAN sẽ tiếp tục nỗ lực hoàn tất các gói thứ 9 và thứ 10 để hướng tới tự do hoàn toàn thương mại dịch vụ vào năm 2015. Các Bộ trưởng cũng thông qua Hiệp định ASEAN về Di chuyển thể nhân để ký kết nhân dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21 vào tháng 11 năm nay. Hiệp định này sẽ tạo thuận lợi cho việc di chuyển của cá nhân tham gia vào các hoạt động thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ và đầu tư trong khu vực. Đối với đầu tư, các Bộ trưởng ghi nhận ASEAN hoan nghênh việc Hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN (ACIA) có hiệu lực từ tháng 3 năm 2012, tạo khuôn khổ pháp lý hướng tới xây dựng một khu vực đầu tư chung tại ASEAN. Ngoài ra, nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của mình, ASEAN cũng có nhiều chương trình hợp tác về sở hữu trí tuệ, kể cả thông qua hợp tác với các tổ chức quốc tế như Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO); triển khai hợp tác trong lĩnh vực cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng, v.v. với những hoạt động cụ thể, thiết thực. Bên cạnh đó, các Bộ trưởng cũng ghi nhận việc ASEAN đã tăng cường đối thoại, tham vấn công-tư, qua đó tổng hợp được ý kiến, đánh giá, nhận xét khách quan của doanh nghiệp về các nỗ lực trong ASEAN nhằm cải thiện hơn nữa hiệu quả hoạt động trong ASEAN.
Hội nghị AEM 44 cũng khẳng định mong muốn của ASEAN nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác và đối tác với các nước và khu vực đối thoại. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều diễn biến phức tạp cũng như có nhiều cấu trúc liên kết đang hình thành tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, ASEAN đang nỗ lực hơn nữa để phát huy vai trò trung tâm của mình. Đặc biệt, ASEAN đang chú trọng triển khai thực hiện Khuôn khổ ASEAN về Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Trong khuôn khổ Hội nghị lần này, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đã có các phiên tham vấn với Bộ trưởng Kinh tế các nước đối tác như Ấn Độ, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Liên bang Nga, Nhật Bản, Niu Di-lân, Ôt-xtrây-lia và Trung Quốc. Các phiên tham vấn đã tập trung xem xét tình hình đàm phán và thực thi các FTA cũng như các vấn đề hợp tác giữa ASEAN và các đối tác, nhằm thúc đẩy thương mại, đầu tư và hợp tác trong khu vực. Các Bộ trưởng cũng đặc biệt đề cao tầm quan trọng của việc tăng cường đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp nhằm gắn kết các nỗ lực về chính sách hội nhập khu vực với nhu cầu phát triển của doanh nghiệp ASEAN, góp phần đưa ASEAN tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất của khu vực và toàn cầu. Hội nghị Thượng đỉnh kinh doanh ASEAN-Hoa Kỳ cũng được tổ chức vào ngày 30 tháng 8 năm 2012, thu hút được sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp ASEAN và Hoa Kỳ.
Với tinh thần tham gia hợp tác kinh tế ASEAN một cách tích cực, chủ động, tại Hội nghị AEM 44 và các Hội nghị liên quan lần này, ta đã chủ động cùng các nước ASEAN thảo luận các biện pháp nhằm thúc đẩy ưu tiên cao nhất hiện nay là xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015. Hiện nay, Việt Nam là một trong bốn nước có tỷ lệ thực hiện Lộ trình tổng thể xây dựng AEC cao nhất trong ASEAN. Cụ thể, ta đã cùng ASEAN thúc đẩy việc các nước sớm ban hành Biểu thực hiện cam kết thuế quan theo Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), giúp các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi ích theo Hiệp định. Ta cũng ủng hộ các nỗ lực nhằm triển khai sáng kiến Hải quan một cửa ASEAN (ASW), giải quyết các rào cản phi thuế quan (NTB), tạo điều kiện cho hàng hóa được lưu chuyển tự do hơn giữa các nước ASEAN. Đây là các biện pháp rất có ý nghĩa thiết thực, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu tiếp cận thị trường, tận dụng các ưu đãi do Cộng đồng Kinh tế ASEAN mang lại, tháo gỡ khó khăn về đầu ra trong bối cảnh kinh tế thế giới đang ở giai đoạn khó khăn gây ảnh hưởng tới hoạt động của doanh nghiệp.
Ngoài ra, ta cũng đề nghị ASEAN triển khai Khuôn khổ ASEAN về phát triển đồng đều và bền vững, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước. Trên cơ sở đề nghị của ta, các nước ASEAN nhất trí sẽ thúc đẩy việc xây dựng chương trình hành động về phát triển bền vững, bao gồm các biện pháp và chương trình cụ thể nhằm giúp các nước Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma và Việt Nam thu hẹp khoảng cách phát triển với 6 nước ASEAN còn lại, góp phần xây dựng một Cộng đồng ASEAN bền vững.
Tại Hội nghị, ta đã cùng ASEAN và các đối tác thúc đẩy triển khai Khuôn khổ ASEAN về đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hướng tới xây dựng một Hiệp định mang tính lịch sử trong đó vai trò trung tâm của các nước ASEAN được nhấn mạnh trong cấu trúc kinh tế chung của cả khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Trong khuôn khổ Hội nghị AEM 44 lần này, ta tiếp tục thúc đẩy các sáng kiến về hợp tác giữa bốn nước Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma và Việt Nam (CLMV) tại Hội nghị Bộ trưởng kinh tế CLMV lần thứ 4. Hội nghị đã thống nhất về nhiều chương trình hợp tác thường niên như hội nghị về hợp tác quản lý thị trường và phát triển thương mại điện tử, hội chợ chuyên ngành, xúc tiến chương trình học bổng phát triển nhân lực của Việt Nam dành cho Cam-pu-chia, Lào và Mi-an-ma, bố trí cán bộ thực tập tại Ban Thư ký ASEAN và các tổ chức quốc tế để nâng cao kỹ năng quản lý, v.v.
Bên lề Hội nghị AEM 44, Bộ trưởng Nạp Tiền 188bet cũng đã họp song phương với một số nước ASEAN nhằm thảo luận các vấn đề thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh tế, thương mại giữa doanh nghiệp hai bên.
Đối với Việt Nam, hội nhập kinh tế ASEAN luôn là một bộ phận quan trọng trong chính sách kinh tế của nước ta. Hiện nay, ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam với kim ngạch hai chiều năm 2011 đạt 35,3 tỷ USD. ASEAN cũng là thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn thứ ba của các doanh nghiệp Việt Nam và là đối tác thương mại cung cấp nguồn hàng hoá lớn thứ hai cho các doanh nghiệp Việt Nam.