Da giày là một trong số các ngành hàng được đánh giá tận dụng tốt Hiệp định Đối tác toàn diện tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (Hiệp định CPTPP). Theo  Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam, hết tháng 9 xuất khẩu giày dép các loại sang một số thị trường trong khối Hiệp định CPTPP tăng ấn tượng. Cụ thể, sang Canada đạt 407,2 triệu USD (tăng khoảng 52% so với cùng kỳ 2021), vượt xa kết quả thực hiện 678 triệu USD của năm 2021. Xuất khẩu sang Mexico cũng tăng gần bằng mức 315,03 triệu USD của cả năm ngoái. Tính chung, 9 tháng năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của ngành da giày đạt 21 tỷ USD, cao hơn so với cả năm 2021 (20,78 tỷ USD). Như vậy có thể nói, những tháng cuối năm xuất khẩu chịu ảnh hưởng nhưng ngành vẫn có thể đạt được kế hoạch đề ra. Dự kiến Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 25 tỷ USD.

Đầu tiên là cú hích tăng trưởng xuất khẩu. Trước đây, khối doanh nghiệp ở các nước trong khối CPTPP, mức kim ngạch chỉ chiếm dưới 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành thì nay đã chiếm hơn 14%, điều đó cũng cho thấy mức độ tận dụng cơ hội thị trường CPTPP để tăng tốc xuất khẩu.

Thứ hai, khi tham gia hiệp định CPTPP yêu cầu về quy định đáp ứng quy tắc xuất xứ.  Điều này là động lực thúc đẩy phát triển các nguồn nguyên phụ liệu trong nước, chuỗi sản xuất.  Đặc biệt, chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu đã đầu tư nhiều hơn tại Việt Nam trong vòng 5 đến 10 năm qua, từ đó tạo đà để khi thực thi Hiệp định, tỷ lệ hàng xuất khẩu được cấp C/O ưu đãi rất cao.

Thứ ba, quá trình đầu tư, chuyển đổi để đáp ứng các yêu cầu của CPTPP đã giúp năng lực nội tại của các doanh nghiệp cũng đã được nâng lên rất nhiều.

Điều này thể hiện qua hoạt động về thủ tục xuất nhập khẩu, đáp ứng tiêu chí của thị trường, yêu cầu của thị trường xuất khẩu, đã giúp doanh nghiệp nâng mình lên, không ngừng đầu tư phát triển đúng trọng tâm trong giai đoạn vừa qua.

Khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu của ngành da giày hiện thuộc về nhóm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp này đi trước một bước trong vấn đề hội nhập, tham gia thương mại quốc tế nhiều năm nên hầu như không gặp nhiều trở ngại, thậm chí tận dụng tốt các ưu đãi về thuế để gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu vào thị trường trong khối CPTPP.

Dù chưa thể so sánh với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nhưng Hiệp định CPTPP nói riêng, hội nhập kinh tế quốc tế nói chung đã thúc đẩy sự tăng trưởng về chất của các doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngành da giày Việt Nam. Doanh nghiệp đã chủ động kết nối để tiếp nhận thông tin, xúc tiến thương mại ra thị trường nước ngoài. Đầu tư mạnh mẽ hơn, đặc biệt về chuyển đổi số nhằm tăng năng lực sản xuất, quản lý và đảm bảo sự minh bạch trong chuỗi cung ứng để xuất khẩu thành công.

Doanh nghiệp đã chú trọng rất nhiều vào đầu tư chất lượng nguồn nhân lực, không những là đối với lực lượng lao động trực tiếp mà đối với cả hệ thống quản lý cấp trung. Doanh nghiệp cũng đã chú trọng nâng cao ứng dụng hệ thống quản lý mới, tiếp cận và lấy các cái chứng nhận quốc tế, đảm bảo điều kiện xuất khẩu được thành công.

Thị trường khối Hiệp định CPTPP là một trong những cứu cánh cho xuất khẩu của ngành da giày những tháng cuối năm nay. Những biến động trên thị trường thế giới, đặc biệt là nhu cầu tiêu dùng giảm, lạm phát tăng cao đã khiến đơn hàng xuất khẩu của ngành giảm mạnh. Kéo theo kim ngạch xuất khẩu tháng 9 giảm tới 30% so với tháng 8. Trong khi đó, xuất khẩu sang thị trường trong khối CPTPP vẫn giữ phong độ.

Năm 2021 tổng kim ngạch xuất khẩu da giầy đạt 20,78 tỷ USD (tăng 4,6% so với năm 2020). Trong đó xuất khẩu giày dép đạt 17,77 tỷ USD (tăng 6,1%); xuất khẩu valy, túi, cặp đạt gần 3,01 tỷ USD (giảm 3,2%) so với năm 2020. Đây là mức tăng thấp của ngành dưới tác động không mong muốn của đại dịch.

Nhưng hoạt động xuất khẩu đã bật tăng mạnh mẽ trở lại từ đầu năm 2022. Số liệu của Tổng cục Thống kê, riêng trong tháng 9, doanh thu xuất khẩu của 2 mặt hàng này đạt 2,15 tỷ USD, trong đó giày dép đạt 1,8 tỷ USD, túi xách 350 triệu USD. 

Với kết quả thực hiện sau 9 tháng 2022, toàn ngành da giày, túi xách có khả năng vượt mốc kim 25 tỷ USD vào cuối năm nay.

Để khắc phục với những khó khăn trước mắt giúp đạt được chỉ tiêu để ra, doanh nghiệp được khuyến cáo cần đa dạng hoá nguồn cung nhất là nguồn cung trong nước; tìm kiếm thêm khách hàng để không bị lệ thuộc vào một vài khách hàng truyền thống tránh rủi ro. Đồng thời, đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao kỹ năng quản lý để tiết kiệm giảm chi phí, tăng khả năng hội nhập.