Cuộc họp được diễn ra trước tình trạng lượng nhập khẩu thép ở Mã HS 7213.91.90 tăng lên mức đột biến sau khi áp dụng biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép có Mã HS 7227.9000 từ tháng 4 năm 2016.

Một số doanh nghiệp nhập khẩu chia sẻ, trước đây doanh nghiệp chủ yếu nhập khẩu sản phẩm thép Mã HS 7227.9000 để sản xuất, tuy nhiên, từ khi thuế tự vệ được áp đối với mặt hàng này, đưa mức thuế lên 15.4 % thì doanh nghiệp chuyển qua nhập khẩu sản phẩm thép Mã HS 7213.91.90 làm nguyên vật liệu để phục vụ cho nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp, bởi thuế xuất khẩu của HS 7213.91.90 ở mức 3%. Đặc tính lý hóa của hai mã sản phẩm trên tương đương, có thể sử dụng thay thế cho nhau. Các doanh nghiệp cũng khẳng định, việc nhập khẩu chủ yếu phục vụ quá trình sản xuất sản phẩm thép rút dây/dây thép buộc, không nhằm mục đích kinh doanh thương mại.

Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Hiệp hội thép, ông Nguyễn Văn Sưa nhấn mạnh, chủ trương của Nhà nước là bảo vệ ngành sản xuất trong nước, công cụ phòng vệ thương mại được áp dụng để bảo vệ cho các doanh nghiệp nội địa trước sức ép lớn từ bên ngoài. Trước đây, ngành thép Việt Nam chưa tập trung nghiên cứu sản xuất mặt hàng thép rút dây/dây thép buộc bởi nhu cầu trong nước đối với mặt hàng này còn hạn chế. Tuy nhiên, thời gian gần đây, từ khi áp thuế đối với Mã HS 7227.9000, các nhà sản xuất trong nước đã chú trọng hơn mặt hàng này, điển hình là Hòa Phát.

Trước những khó khăn mà doanh nghiệp nhập khẩu nêu ra về việc sử dụng sản phẩm trong nước, ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh nhấn mạnh, phòng vệ thương mại là công cụ hữu hiệu để bảo vệ sản xuất trong nước ở bất cứ quốc gia nào. Biện pháp tự vệ là biện pháp khẩn cấp để bảo hộ cho sản phẩm. Nếu không có biện pháp tự vệ thì ngành sản xuất trong nước có thể bị phá sản, khi đó thép từ Trung Quốc có thể thao túng giá cả trên thị trường.

Trước khi xem xét, nghiên cứu, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại phải tuân thủ theo quy trình, không thể tùy tiện đưa ra một mức thuế nào đó. Phòng vệ thương mại là công vụ cuối cùng bảo vệ sản xuất trong nước nhưng không bảo vệ quyền lợi của một cá nhân nào mà bảo vệ quyền lợi của cả ngành.

Tại cuộc họp, lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh ghi nhận ý kiến đóng góp của doanh nghiệp cũng như Hiệp hội. Cục Quản lý cạnh tranh sẽ tiếp tục ghi nhận các ý kiến của doanh nghiệp đến hết ngày 31/12/2016. Các ý kiến sẽ được tổng hợp, đưa ra bàn thảo với các Cơ quan quản lý nhà nước và sau đó được trình lên Văn phòng Chính phủ.

Lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh cũng khẳng định, trong thời gian qua, nhờ áp dụng biện pháp tự vệ khẩn cấp, sản xuất phôi thép của Việt Nam đã hoạt động trở lại. Khi áp dụng biện pháp đối với các Mã HS đó, lượng nhập khẩu đã giảm đáng kể, sản xuất trong nước đã được phục hồi và tăng trưởng đáng kể.

Khi áp dụng biện pháp tự vệ cũng bắt đầu có sự chuyển dịch, các Mã HS bị áp dụng giảm kim ngạch nhập khẩu vào Việt Nam nhưng đã có sự chuyển dịch sang Mã HS khác. Sự chuyển dịch cũng dựa trên cơ sở lợi ích của doanh nghiệp.

Trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, Cục Quản lý cạnh tranh cũng sẽ cân nhắc việc thành lập các đoàn thanh, kiểm tra trên cơ sở đánh giá kỹ nhu cầu trong nước. Không để xảy ra tình trạng lợi dụng công cụ phòng vệ thương mại để tạo lợi thế riêng cho doanh nghiệp.

Quyên Lưu