Giới thiệu ngành hàng hóa chất tại Thổ Nhĩ Kỳ
Trong giai đoạn 1960 - 1980, nước này áp dụng chính sách kinh tế sản xuất thay thế hàng nhập khẩu và đầu tư công được thực hiện để xây dựng các cơ sở hóa dầu, phân bón, hóa chất hữu cơ và vô cơ, đồng thời đầu tư tư nhân cũng được thực hiện để tăng cường sản xuất dược phẩm, sợi tổng hợp, xà phòng và chất tẩy rửa…
Đến năm 1980, Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu áp dụng chính sách kinh tế hướng về xuất khẩu. Điều này tạo điều kiện cho ngành hàng hóa chất phát triển mạnh mẽ.
Hiện nay, ngành hàng hóa chất Thổ Nhĩ Kỳ được đầu tư công nghệ hiện đại và đa dạng hóa sản phẩm. Sử dụng hơn 200.000 lao động trong khoảng 6.200 công ty khác nhau. 2% các công ty có trên 150 lao động và số công ty còn lại có từ dưới 20 đến 150 lao động. Những bước phát triển của ngành trong nhiều năm qua là rất đáng kể và dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh hơn, với uy tín, chất lượng, năng suất và điều kiện bảo vệ môi trường tốt. Các công ty thuộc ngành hàng hóa chất chủ yếu là công ty tư nhân, tập trung tại các vùng Istanbul, Izmir, Kocaeli, Sankarya, Adana, Gaziantep và Ankara.
Ngành hóa chất có những lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Nguyên nhân chính là có nguồn nguyên liệu phong phú về chủng loại và chất lượng cao. Thổ Nhĩ Kỳ là nước sản xuất chính về soda, chrome và hóa chất boron.
Trong giai đoạn từ năm 2006 đến năm 2012, mức tăng trung bình của ngành hàng hóa chất là 16,8% và đạt trị giá sản xuất trên 9 tỷ USD năm 2012. 30% sản phẩm hóa chất được người tiêu dùng sử dụng trực tiếp, 70% được sử dụng cho các lĩnh vực sản xuất khác.
Trong lĩnh vực hóa dầu, tập đoàn lớn mạnh nhất của Thổ Nhĩ Kỳ là Petkim Petrokimya, có cơ sở lọc dầu Petkim Aliaga tại Izmir. Ngoài ra còn có tập đoàn thứ hai là Tupras với 4 cơ sở lọc dầu tại các địa điểm Izmit, Izmir, Kırıkkale, Batman. Sản phẩm của 2 tập đoàn này là các loại nhựa nguyên liệu (HDPE, LDPE, PP, PS và PVC), hương liệu, ethylene glycol, anhydride, acid terephthalic, carbon đen, cao su nhân tạo, soda…với sản lượng khoảng trên dưới 3 triệu tấn/năm và bảo đảm cung cấp khoảng 30% nhu cầu nội địa.
Khi lĩnh vực dệt phát triển, sản xuất polymer cũng đồng thời được xây dựng và phát triển. Nhiều nhà máy lớn sản xuất polyamide, polyester và sợi acrylic cũng đã được xây dựng và phục vụ cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Các doanh nghiệp tư nhân đóng góp phần quan trọng trong việc sản xuất này. Tổng sản lượng sợi nhân tạo do khu vực tư nhân sản xuất khoảng 850.000 tấn/năm.
Lĩnh vực phân bón giữ vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, nước có thế mạnh về nông nghiệp. Nhà máy phân bón đầu tiên vận hành năm 1954. Đầu tư mạnh mẽ cho công nghiệp phân bón được thực hiện trong giai đoạn 1960 - 1970. Hiện nay có 7 nhà máy sản xuất phân bón, đó là: Tugsaş, Igsaş, Bagfas, Toros Gübre, Ege Gübre, Akdeniz Gübre và Gübre Fabrikalari. Toàn bộ 7 nhà mày đều thuộc sở hữu tư nhân. Tổng công suất của lĩnh vực phân bón là 5,8 triệu tấn/năm. Các sản phẩm chủ yếu là AN 26, AS, DAP, TSP và u rê. Các nhà máy phân bón có thể cung cấp đủ cho tiêu dùng trong nước và cả cho xuất khẩu.
Dược phẩm trở thành một trong những lĩnh vực đứng đầu của ngành hàng hóa chất với xu hướng sản xuất rất gần gũi với nhu cầu thị trường. Số lượng dược phẩm hiện nay do các công ty Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất khoảng 7.000 sản phẩm có mặt trên thị trường, đáp ứng 90% nhu cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, một số thuốc đặc trị như ung thư thì phải nhập khẩu. Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất rất nhiều dược phẩm công hiệu chủ yếu là thuốc kháng sinh, giảm đau. Điều đáng nói là nhà máy Afyon Alcaloids sản xuất 20% lượng morphine được tiêu thụ trên toàn thế giới.
Lĩnh vực sản xuất xà phòng và chất tẩy rửa có thể đảm bảo nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu với chất lượng khá cao. Từ năm 1990, đầu tư trong nước và nước ngoài vào lĩnh vực chất tẩy rửa tăng mạnh, kể cả sự tham gia của nhiều hãng sản xuất xuyên quốc gia. Nhờ vây, công suất chất tẩy rửa đạt 1,3 triệu tấn và chỉ riêng bột giặt đã đạt 550.000 tấn. Do Thổ Nhĩ Kỳ có tiềm năng về thảo mộc và các sản phẩm tự nhiên, sản xuất xà phòng tự nhiên được các cơ sở sản xuất quy mô nhỏ tại các địa phương chú trọng. Xà phòng thương hiệu nổi tiếng thế giới “Laurel Soap” được sản xuất với khối lượng lớn tại tỉnh Mersin, Antakya và các vùng phụ cận. Thổ Nhĩ Kỳ cũng là một trong các nước hàng đầu sản xuất ô liu, vì vậy xà phòng dầu ô liu tự nhiên cũng được sản xuất và xuất khẩu với số lượng lớn.
Sản xuất và tiêu thụ mỹ phẩm và các sản phẩm dùng chăm sóc sắc đẹp tăng nhanh chóng ở Thổ Nhĩ Kỳ. Các sản phẩm chăm sóc tóc có thị phần lớn nhất trong lĩnh vực mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp. Trong đó, sản phẩm Sampoos chiếm 59%. Ngoài ra, một số sản phẩm khác như thuốc làm rụng lông, bôi môi, kẻ mắt, chất khử mùi, chống mồ hôi, nước hoa, nước thơm khác…có mức tiêu thụ ngày càng tăng ở nước này.
Sản xuất sơn của Thổ Nhĩ Kỳ có công suất 800.000 tấn/năm với 600 cơ sở sản xuất, trong đó 20 cơ sở có quy mô lớn và rất lớn. Nhu cầu sử dụng sơn ngày một cao trong các ngành ô tô, xây dựng và hàng hải là động lực thúc đẩy ngành này phát triển.
Thổ Nhĩ Kỳ có nhà máy sản xuất soda lớn nhất Trung Đông, với công suất 750.000 tấn/năm và có năng lực xuất khẩu lớn. Là nước đứng đầu trong 5 nước cung cấp quặng chrome cho thị trường thế giới, Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất và xuất khẩu một số hóa chất và dung môi chrome quan trọng như sodium bichromate, chrome sulfate gốc, chromic acid và chrome oxide.
Nhóm hàng hóa chất của Thổ Nhĩ Kỳ được xuất khẩu đến 180 nước trên thế giới. Các nước nhập khẩu chính là Ai Cập, Irắc, Đức, Nga, Malta, UAE, Iran, Ư, Anh, Hy Lạp…
Thổ Nhĩ Kỳ nhập khẩu nhóm hàng hóa chất chủ yếu từ các nước Châu Âu, Trung Đông, Châu Á.