Thứ nhất, liên quan đến các Đề án tái cơ cấu của ngành công nghiệp cũng như của thương mại.

Thứ hai, các vấn đề mà rất nhiều đại biểu đã quan tâm và như đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cũng vừa nêu, liên quan đến 12 dự án kém hiệu quả mà chúng ta đang xử lý.

Thứ ba, thêm một số ý kiến của các đại biểu đã nêu trong nhiều vấn đề được quan tâm đến hoạt động chung của Chính phủ.

Trước hết, liên quan đến vấn đề tái cơ cấu trong các lĩnh vực về công nghiệp và thương mại. Chính phủ đã có những chỉ đạo rất quyết liệt ngay từ đầu nhiệm kỳ và tiếp nối với những hoạt động của nhiệm kỳ trước để tổ chức triển khai thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế và đã có Ban chỉ đạo của Chính phủ. Trong lĩnh vực của công thương chúng tôi cũng có những đề án với 9 nhiệm vụ lớn trong tái cơ cấu. Trong thời gian vừa qua đã triển khai quyết liệt trong các nỗ lực chung của Chính phủ. Mới đây nhất, các cuộc họp của Thường trực Chính phủ và lãnh đạo của Chính phủ cũng đã rà soát, đánh giá lại tổng thể về kết quả của tái cơ cấu, trong đó có các lĩnh vực và cũng đã có những nhận định rất xác đáng. Tôi xin chỉ báo cáo ngắn mấy nét như sau:

Thứ nhất, trong các lĩnh vực kinh tế của chúng ta, trong lĩnh vực công nghiệp thương mại, tổng thể chung trong nền kinh tế đã có sự tăng trưởng đều ở trong 3 khu vực, cả nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Chúng ta đáp ứng được mục tiêu cơ cấu lại trong các lĩnh vực của kinh tế giữa công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ thương mại, cũng như đảm bảo duy trì tốc độ tăng trưởng của các ngành kinh tế công nghiệp thương mại cũng như tăng trưởng GDP của nền kinh tế.

Đặc biệt, trong cơ cấu của công nghiệp chúng ta thấy công nghiệp chế biến, chế tạo là nền tảng và động lực quan trọng từ nhiều năm nay cho các phát triển của công nghiệp và của kinh tế. Như các đồng chí cũng biết năm 2016 công nghiệp chế biến chế tạo chúng ta tăng 11,9%, liên tục trong những năm tiếp tăng lên đến 14,4% của 2017 và tiếp tục khoảng 13% của 9 tháng đầu năm 2018. Tỷ trọng của hàng công nghiệp chế biến, chế tạo thì không chỉ đóng góp cho GDP mà ngay trong cơ cấu hàng xuất khẩu đã có bước tăng rất mạnh. Ví dụ, từ 61% của năm 2011 thì hiện nay của chúng ta đã lên đến 82,48% cho 9 tháng đầu năm của 2018. Công nghiệp chế biến, chế tạo của chúng ta cũng đã có sự tăng trưởng tương đối toàn diện và ổn định ở trong nhiều lĩnh vực các phân ngành của công nghiệp chế biến, chế tạo chứ không còn hoàn toàn phụ thuộc vào một số ngành công nghiệp chế biến, chế tạo nữa, tất nhiên, những ngành này vẫn có vai trò quan trọng. Nhưng, chúng ta đã thấy, bên cạnh công nghiệp chế biến hàng điện tử, trong đó có điện thoại thông minh thì chúng ta đã chứng kiến sự tăng trưởng 2017 - 2018 của các ngành chế biến trong việc chế biến thủy sản, thực phẩm rồi cũng như các ngành công nghiệp chế biến các phương tiện thiết bị vận tải, ô tô, trong các ngành về dệt may, da giày... đều duy trì ở mức tăng trưởng 2 con số.

Thứ hai, trong công nghiệp chế biến, chế tạo thì chúng ta tiếp tục củng cố vị thế của một số phân ngành và đóng góp rất quan trọng trong tăng trưởng của thương mại, của xuất khẩu và đóng góp trong GDP. Ví dụ, dệt may của chúng ta hiện nay đang đứng thứ 7 trên thế giới về xuất khẩu, da giày đứng thứ 3 thế giới về sản xuất và thứ 2 thế giới về xuất khẩu, mặt hàng điện tử đang đứng thứ 12 thế giới về xuất khẩu, thủy sản đứng thứ 4 trên thế giới về xuất khẩu, lĩnh vực trong đồ gỗ đứng thứ 5 trên thế giới về xuất khẩu... Qua đó có thể nói nước là hiện nay là một nước mà xuất khẩu có tốc độ tăng trưởng rất mạnh mẽ trên thế giới và chúng ta đang xếp thứ 27 trong tổng số các quốc gia xuất khẩu lớn của thế giới.

Thứ ba, trong các lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo thì chúng ta đã hình thành một số các tập đoàn, các tổ chức kinh tế lớn cả trong các doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân và có thể kể đến là một số năng lực sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo ô tô như là của các tập đoàn Vingroup, Trường Hải, Thành Công mặc dù mới tham gia thị trường nhưng đã có thể khẳng định được thế đứng của mình. Trong lĩnh vực chế biến sữa và thực phẩm như là Vinamilk, TH True milk hay là trong các lĩnh vực về hóa chất rồi trong các lĩnh vực về sắt thép, kim loại, hàng loạt các lĩnh vực khác đều có những tổ hợp lớn và đã khẳng định được vị thế của mình thông qua đóng góp cho tăng trưởng kinh tế cũng như trong đáp ứng nhu cầu cho nền kinh tế và cho xuất khẩu.

Thứ tư, mặc dù là kinh tế của tư nhân, của đầu tư nước ngoài vẫn còn vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của chúng ta cũng như trong xuất khẩu. Nhưng chúng ta đã chứng kiến sự phát triển trong 2017 - 2018 những phát triển rất tích cực của khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trong nước mà cụ thể là trong tăng trưởng xuất khẩu của chúng ta thì doanh nghiệp có vốn đầu tư trong nước như đã báo cáo là tăng trưởng tới 17,8% trong 9 tháng đầu năm và tăng trưởng khoảng độ 11% của năm 2017. Năm nay, FDI là khu vực vốn đầu tư nước ngoài tăng trưởng khoảng 15%. Điều đó cho thấy sự cách biệt giữa hai khu vực kinh tế, vốn đầu tư trong nước, vốn đầu tư nước ngoài đã có sự chuyển dịch tích cực và đồng thời bên cạnh những hạn chế thì một số chính sách của Chính phủ đã có sự liên kết từng bước trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài với khu vực đầu tư trong nước. Đặc biệt hình thành được các nhóm chuỗi các công nghiệp phụ trợ gắn với các doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài.

Thứ năm, chúng ta đã quy hoạch lại không gian, lãnh thổ công nghiệp để hình thành các khu công nghiệp tập trung, trong đó có những khu vực lớn như dệt may ở khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và Đông Nam Bộ hay khu vực cơ khí ô tô của Chu Lai Trường Hải tại khu Chu Lai. Hoặc các khu điện tử tại các Bắc Ninh, Bắc Giang và khu công nghiệp Bắc Thăng Long, v.v...

Báo cáo với các đồng chí đại biểu, trong cơ cấu về xuất khẩu và thương mại chúng ta đã tiếp tục thực hiện tốt chủ trương đa phương, đa dạng hóa thương mại quốc tế của chúng ta. Mặc dù chúng ta còn có một sự phụ thuộc tương đối vào tính tương hỗ lẫn nhau trong các nền kinh tế lớn và các khu vực nhập khẩu lớn như là đại biểu Quốc hội vừa nêu như của Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, chúng ta nhìn thấy nét tích cực nhất là chúng ta đã có sự đa dạng hóa tất cả các đối tác kinh tế của chúng ta. Như báo cáo đã trình bày, hiện nay chúng ta xuất khẩu đến hơn 200 quốc gia trên thế giới. Riêng nông sản, thủy sản của chúng ta là 180 quốc gia trên thế giới.

Hai, tỷ trọng trong cơ cấu xuất khẩu của chúng ta như đã trình bày ở phần công nghiệp, đã có sự chuyển biến theo hướng tích cực. Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao đã khẳng định vị thế của mình với đóng góp lớn, ngày càng lớn hơn cho cơ cấu xuất khẩu cũng như cho nguồn thu của ngân sách nhà nước.

Ba, cơ cấu các mặt hàng của chúng ta. Từ năm 2011, chúng ta có khoảng 20 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD. Đến nay chúng ta đã đạt tới 29 mặt hàng xuất khẩu có hơn 1 tỷ USD. Có thể nói, ngoài các sản phẩm của công nghiệp, của các ngành kinh tế khác thì các nhóm sản phẩm lớn của ngành nông nghiệp của chúng ta về cơ bản đã đảm bảo được thị trường xuất khẩu, tạo điều kiện cho tiếp tục tái cơ cấu nông nghiệp và phát triển sản xuất, tăng năng lực của sản xuất nông nghiệp, đáp ứng được yêu cầu của đời sống nhân dân mà hơn 70% lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn để đảm bảo được yêu cầu này. Đồng thời, một mặt khác nữa là chất lượng và năng lực của chúng ta trong hệ thống sản xuất, kể cả nông nghiệp và các ngành công nghiệp của chúng ta đã được tái cơ cấu lại và từng bước đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao trong thị trường thế giới. Hiện nay, có thể nói thế giới không còn có những thị trường nào là thị trường dễ tính nữa cả. Tất cả các thị trường họ đều rất quan tâm đến chất lượng của sản phẩm, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp. Còn nông sản, thủy sản họ đều quan tâm rất cao đến chất lượng an toàn thực phẩm. Vì vậy các hàng rào kỹ thuật là những yêu cầu gần như là đầu tiên để chúng ta tiếp cận được với thị trường thế giới. Vì vậy, đây là những nhiệm vụ lớn mà chúng ta sẽ phải tiếp tục trong thời gian tới trong tổng thể của tái cơ cấu nền kinh tế cũng như tái cơ cấu các ngành nông nghiệp.

Thứ tư, trong lĩnh vực này chúng ta cũng đã thấy có hàng loạt sản phẩm đã từng bước tham gia vào thị trường thế giới theo hình thức là khẳng định vị thế của mình trong các chuỗi. Có một số những cái chuỗi mà chúng ta có vai trò rất quan trọng và định hình được trong cơ cấu sản phẩm ở thị trường thế giới như các mặt hàng nông sản, thủy sản như chúng tôi đã nói kể cả gạo, cao su hay thủy sản v.v... Tuy nhiên, có những mặt hàng khác trong lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt chế biến, chế tạo thì chúng ta cũng đã khẳng định vị thế của mình như dệt may, da giày, tuy nhiên giá trị gia tăng còn thấp, còn phụ thuộc vào trình độ công nghệ, năng suất lao động cũng như một số yếu tố tổng hợp khác của chúng ta. Đây là những nhiệm vụ lớn của cơ cấu nền kinh tế của chúng ta. Trong thời gian tới thì Chính phủ cũng đã tiếp tục có những chỉ đạo cho thực hiện, đẩy nhanh tốc độ của tái cơ cấu nền kinh tế theo yêu cầu và đặc biệt trong bối cảnh mà khi, theo các đồng chí nói là có những cuộc chiến tranh thương mại đang rất phức tạp.

Tôi rất tán đồng với các ý kiến của các đại biểu Quốc hội đã nêu, trong đó có đại biểu Hà Sỹ Đồng, có thể nói là phân tích tương đối sâu về vấn đề này. Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung nó không chỉ là câu chuyện của tranh chấp thương mại nữa mà còn là những cuộc tranh chấp lớn về những vị trí trong bản đồ chính trị thế giới và câu chuyện của địa chính trị, những vấn đề lớn của chính trị đối ngoại. Vì vậy, có rất nhiều hệ lụy nhưng Chính phủ rất quan tâm đến vấn đề này. Các bộ, ngành có liên quan cũng đã có nghiên cứu và có sự phối hợp thường xuyên để báo cáo đầy đủ, kịp thời cho Chính phủ. Trong điều hành thường xuyên cũng như các chiến lược sắp tới thì đều đã có những khuyến nghị và có những chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để chúng ta triển khai trong thời gian tới, khai thác tốt những cơ hội và hạn chế những nguy cơ, những tác động tiêu cực và hệ lụy của nó ảnh hưởng tới quan hệ đối ngoại cũng như thương mại quốc tế những vấn đề khác nhạy cảm hơn. Tuy nhiên, không có nhiều thời gian nên chúng tôi chưa có điều kiện để báo cáo đầy đủ, xin phép có dịp để báo cáo lại với Thường vụ Quốc hội các nội dung liên quan đến những vấn đề mà đại biểu quan tâm.

Còn liên quan đến 12 dự án xử lý kém hiệu quả, chúng tôi cũng đã có báo cáo, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ để báo cáo với Quốc hội cũng đã trình bày đầy đủ, tôi cũng chỉ xin nhấn mạnh có mấy nét như sau:

Thứ nhất, chúng ta đã triển khai tích cực, đồng bộ, toàn diện đề án mà Chính phủ đã phê duyệt để khắc phục những tồn tại của 12 dự án kém hiệu quả theo một lộ trình là trong năm 2018 và năm 2019 sẽ xử lý một cách tương đối toàn diện và triệt để những vấn đề tồn tại để chấm dứt kết thúc vào năm 2020. Về những nội dung cụ thể liên quan đến các nhiệm vụ và những mục tiêu yêu cầu đặt ra thì cũng đã nêu rất rõ trong báo cáo lần lượt được gửi từ đầu nhiệm kỳ và sau đó là trong báo cáo mới nhất để báo cáo với các đại biểu Quốc hội. Ở đây, chúng tôi phân định ra có 3, 4 nguyên tắc lớn mà chúng ta phải đảm bảo. Các dự án này phải được thực hiện trong nỗ lực giải quyết tồn tại nhưng phải trong khuôn khổ của luật pháp; Phải đảm bảo đúng nguyên tắc thị trường, không có chuyện tiếp tục trợ cấp hoặc cấp thêm vốn từ ngân sách nhà nước; Phải đảm bảo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các chủ đầu tư, các doanh nghiệp; Phải phù hợp với nội dung các cam kết hội nhập quốc tế của chúng ta. Vì vậy, thời gian từ đầu nhiệm kỳ đến nay những nội dung lớn đã được Chính phủ chỉ đạo và Nạp Tiền 188bet làm đầu mối đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành từ Bộ Chính trị, Ngân hàng nhà nước, Bộ Khoa học, Công nghệ, Bộ Tư pháp.

Đến nay tôi xin báo cáo các đồng chí về tiến độ cơ bản đảm bảo và đạt một số kết quả tương đối tích cực.

Thứ nhất, đối với 6 dự án mà lúc trước là các nhà máy phải dừng kinh doanh vì không có hiệu quả, nợ, đến nay trong số đó đã có 2 dự án và nhà máy bước đầu có hiệu quả tích cực nghĩa là không còn lỗ và đã có lãi. Đồng thời theo 5 tiêu chí mà Chính phủ phân công cho Nạp Tiền 188bet xây dựng xem xét đưa nếu đảm bảo được yếu tố bền vững trong phát triển và khắc phục tồn tại thì có thể xem xét đưa ra khỏi danh sách thì 2 dự án nhà máy này đã đạt yêu cầu đó và đang báo cáo Chính phủ để có biện pháp đưa ra khỏi dự án. Đưa ra khỏi danh sách này không phải để lấy thành tích mà tạo điều kiện cho dự án này thật sự hòa nhập với đời sống cộng đồng kinh tế và có điều kiện khắc phục tồn tại một cách bền vững nhưng phải đảm bảo 5 yếu tố đó. Ví dụ không còn nợ quá hạn hay nợ của các tổ chức tín dụng.

Thứ hai, phải có phương án thương mại và tài chính, đảm bảo hiệu quả được các tổ chức tín dụng chấp nhận trong hoạt động kinh doanh.

Thứ ba, không nợ các khoản nghĩa vụ về đầu tư ngân sách hay nợ ngân sách nhà nước v.v... dự án DP của Hải Phòng cũng như dự án thép Việt Trung cơ bản đạt yêu cầu đó. 4 dự án còn lại từng bước khôi phục hoạt động và đang có lãi, giảm lỗ. Các đề án còn lại chúng tôi sẽ thực hiện thời gian tới. 3 dự án tiếp theo liên quan đến sinh học như đại biểu Lưu Bình Nhưỡng đã nói, trong đó có dự án của Bình Phước là dự án đã khôi phục tất cả các trạng thái hoạt động thương mại và đang đợi cơ hội tham gia vào thị trường. Còn dự án Bình Sơn đang bắt đầu tham gia sản xuất và cung ứng cho xã hội các sản phẩm của mình và được chấp nhận. Dự án sinh học của Phú Thọ là nội dung phức tạp như gang thép Thái Nguyên hay giấy Phương Nam v.v... Có những vấn đề liên quan công nghệ, thậm chí là vi phạm pháp luật ở nhiều khía cạnh, mức độ thì đã có sự tham gia, vào cuộc của các cơ quan điều tra của Bộ Công an cũng như các kết luận của Thanh tra Chính phủ thì trong thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật và báo cáo đầy đủ. Những nội dung này là chúng ta làm đồng bộ, toàn diện kể cả xem xét trách nhiệm về mặt pháp luật, thậm chí là trách nhiệm hình sự của các cá nhân và tổ chức có liên quan. Bởi vì, mục tiêu của chúng ta là giải quyết một cách đồng bộ và đảm bảo công bằng trước pháp luật. Đồng thời, không có những nguy cơ xảy ra trong tương lai.
Liên quan đến 12 dự án, chúng tôi xin báo cáo ngắn gọn như vậy, đề nghị các đại biểu có thể tham luận, tham khảo thêm trong báo cáo mà chúng tôi đã trình bày với Quốc hội. Nếu có vấn đề cụ thể cần quan tâm hơn thì chúng tôi xin trực tiếp giải trình và báo cáo với các đại biểu có quan tâm. Xin cảm ơn Bộ trưởng.