Điểm đặc biệt của Quý I/2017 đó là tăng trưởng ở các thị trường truyền thống không cao, thị trường Mỹ và EU chỉ tăng khoảng 6,3% - 6,4%. Tuy nhiên, tại nhiều thị trường mới đã có những tín hiệu rất tốt, trong đó Liên minh Kinh tế Á - Âu có tốc độ tăng trưởng vào Nga tăng 115%; đối với thị trường AEC đã có tốc độ tăng ở 6 thị trường, cụ thể: Thái Lan 17%, Indonesia 11%, Singapore 38%, Lào 24,5%, Campuchia 36% và Myanma 5%. Một trong những khách hàng truyền thống từ trước đến nay Việt Nam vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng cao, đó là Hàn Quốc với tốc độ tăng 14% ở quý I. Ngoài ra, có 2 quốc gia là Braxin và Ấn Độ có mức tăng trưởng rất tốt, lên đến 34%. Từ đó có thể thấy, những nỗ lực của việc chủ động tiếp cận, tận dụng và khai thác những hiệp định thương mại song phương và đa phương mới đã cho kết quả, mà phần lớn thành quả này đến từ Liên minh Kinh tế Á - Âu và cộng đồng kinh tế ASEAN.

Ông Lê Tiến Trường - Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt May Việt Nam

Thêm vào đó là điểm đặc biệt về mặt hàng, với những mặt hàng truyền thống như áo thun, quần tiếp tục tăng trưởng tốt với tốc độ 13% - 17%, veston tăng 15%, còn những mặt hàng như sơ mi, jacket chỉ tăng trưởng khoảng 1%. Một số mặt hàng mới có tốc độ tăng trưởng tốt trong quý I đó là đồ bơi tăng 29%, quần áo mưa tăng 41%, quần áo gió tăng 18 lần và khăn tăng 31%. Việc có nhiều sản phẩm mới và nhiều cách tiếp cận thị trường đã và đang từng bước đem lại tốc độ tăng trưởng cao hơn, ổn định hơn và ít phụ thuộc hơn vào các thị trường truyền thống như các năm trước.

Để đạt được những kết quả trên, các doanh nghiệp dệt may đã có những sáng tạo, phát kiến riêng của mình khi tiên lượng được những khó khăn của thị trường ở cả châu Âu và TPP, nhờ đó đã có những xúc tiến rất kịp thời tại các thị trường mới và mặt hàng mới. Một điều rất rõ ràng là, những thị trường và mặt hàng mới này không phải chỉ được xúc tiến trong 1, 2 tháng mà các doanh nghiệp đã có sự chuẩn bị, xúc tiến trong nhiều năm khi họ nhìn thấy cơ hội qua việc đàm phán các hiệp định thương mại. Đặc biệt trong 6 tháng cuối năm 2016 công tác xúc tiến thương mại tại các thị trường mới, mặt hàng mới diễn ra mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn do các doanh nghiệp nhìn thấy trước những khó khăn ở thị trường thế giới. Trong giai đoạn này, các doanh nghiệp đã hết sức sáng tạo và tập trung trong việc tiếp tục cải thiện năng suất, tiết kiệm trong chi phí và giá thành, đặc biệt trong điều kiện những chi phí cơ bản ở trong nước tiếp tục tăng nhưng tỷ giá hối đoái lại ổn định. Việc tỷ giá ổn định đối với các ngành xuất khẩu cũng là bài toán khó khăn đối với doanh nghiệp, nhất là trong điều kiện các quốc gia cạnh tranh liên tục có sự giảm giá đồng tiền để giữ thị trường, thị phần như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan, Indonesia, Malaysia. Việc doanh nghiệp Việt Nam vượt qua được thách thức của 6 tháng cuối năm 2016 và quý I/2017 trong điều kiện kinh tế, tỷ giá, lãi suất của Việt Nam và các chi phí đầu vào tăng lên, là có nhiều sáng tạo và nhiều bài học mới.

Với kết quả khả quan như QI/2017 thì ngành dệt may Việt Nam đang phấn đấu trong năm 2017 sẽ tăng trưởng trên 10%, tăng thêm khoảng trên 3 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Để đạt được mục tiêu trên, các doanh nghiệp cần tập trung vào việc khai thác cao nhất hiệu suất của tài sản cố định đã đầu tư, tập trung đầu tư mới để thay thế các thiết bị cũ, lạc hậu, nâng cao năng lực cạnh tranh với trình độ công nghệ cao hơn, nhất là trong bối cảnh xuất hiện làn sóng công nghệ lần thứ 4 trong hệ thống dệt may. Đây là một áp lực mà các doanh nghiệp cần tìm hiểu, nghiên cứu, áp dụng để trong 10 năm tới, với hệ thống dệt may đang có, đang đầu tư, tiếp tục mở rộng hoặc thay thế sẽ không trở nên lỗi thời mà vẫn duy trì được năng lực cạnh tranh quốc gia. Và cạnh tranh về lao động thông qua năng suất sẽ trở thành yếu tố hết sức tiên quyết. Mỗi người lao động ngành dệt may Việt Nam làm ra bao nhiêu giá trị sẽ quyết định sự tồn tại trong dài hạn của ngành. Chính vì vậy, ở những khu vực mà sản xuất nguyên liệu như ngành Sợi - Dệt - Nhuộm sẽ hướng tới đầu tư công nghệ tự động, bởi ở đó phải đảm bảo chất lượng, với lượng lao động không nhiều nhưng cập nhật sản xuất ở trình độ công nghệ tốt. Để duy trì khu vực này sẽ đòi hỏi đầu tư vốn lớn nhưng đảm bảo được trong dài hạn và vẫn là khu vực phát huy được năng lực cạnh tranh.

Riêng đối với khu vực may thì sử dụng nhiều lao động, vì vậy trong kế hoạch đầu tư, nâng cấp, tự động hóa cần phải cân đối hài hòa giữa tạo việc làm, duy trì được chỗ làm cho lao động hiện có và việc cập nhật, tiếp cận trình độ công nghệ. Trong dự báo, đánh giá của Tập đoàn và Vitas cho rằng, không thể có trạng thái thay đổi đột ngột từ hệ thống công nghệ này sang hệ thống công nghệ khác, mà sẽ có 1 thời gian chuyển tiếp để dịch chuyển dần. Vì vậy chắc chắn khi doanh nghiệp đầu tư mới thì phải hướng tới đầu tư công nghệ tự động trong khi vẫn cần duy trì sản xuất hiệu quả hệ thống công nghệ hiện nay vẫn phát huy hiệu quả và chúng ta sẽ tiếp tục khai thác, tích lũy để chuẩn bị từng bước cho 5 năm tới khi bước vào chu kỳ thay đổi mạnh mẽ hơn về trình độ công nghệ tại các doanh nghiệp dệt may.

Hiện tại, quý II/2017 vẫn nằm trong dự báo của ngành dệt may Việt Nam với tốc độ tăng trưởng 10% và có những tín hiệu rõ ràng là mục tiêu này có thể đạt được. Về việc 6 tháng cuối năm có đạt được tăng trưởng 10% hay không sẽ phải đợi hết tháng 5, tháng 6 khi việc thương lượng các đơn hàng đã hoàn thành thì lời giải mới rõ ràng hơn. Tuy nhiên với tín hiệu chung, ngành dệt may Việt Nam hoàn toàn tin tưởng mục tiêu 10% tăng trưởng của năm nay, tuy là mục tiêu cao nhưng với nỗ lực phấn đấu chung của toàn ngành và sự tập trung tốt về nguồn lực thì ngành dệt may Việt Nam có thể đạt được kết quả này.