Với hướng đi này, công ty đang đi đầu trong định hướng xây dựng thương hiệu gạo sạch, gạo chất lượng cao ở Ninh Bình và từng bước thay đổi phương thức sản xuất gạo phẩm cấp thấp tồn tại nhiều năm của nông dân.

Bắt đầu từ tạo giống

Ông Vũ Văn Nga, Giám đốc Công ty Cổ phần Tổng công ty Giống cây trồng con nuôi Ninh Bình cho biết: Khi bắt tay vào xây dựng chiến lược xuất khẩu gạo chất lượng cao thì công việc đầu tiên chúng tôi lựa chọn là sản xuất giống lúa. Với chiến lược lấy khoa học công nghệ làm điểm tựa, 3 năm qua Tổng công ty đã hợp tác với 5 viện nghiên cứu về nông nghiệp trong nước và Học viện Nông nghiệp Quảng Tây (Trung Quốc) thành lập ra Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao AiQ. Công ty đã “chiêu mộ” nhiều cán bộ khoa học trình độ cao để nghiên cứu các giống lúa mới và phục tráng các dòng giống có chất lượng cao ở địa phương.

Hiện nay Trung tâm đã đưa vào khảo nghiệm nhiều giống lúa mới cho năng suất và kết quả như mong đợi như: Giống lúa thuần chất lượng cao AiQ1102 cực ngắn ngày (vụ xuân 115 ngày, vụ mùa 85 ngày) cho năng suất cao, gạo thon nhỏ, cơm dẻo ngon được nông dân các huyện ven biển Ninh Bình và Nam Định đặt cho tên riêng là “Tám trắng”; Giống lúa thuần GL105 nhận bản quyền từ Viện cây lương thực và thực phẩm thời gian sinh trưởng ngắn, chống chịu đạo ôn tốt có năng suất và chất lượng tương đương giống BC15 được nhiều địa phương đánh giá cao; Giống PC26 dòng Japonica có năng suất vượt trội ở Bình Định mô hình cánh đồng mẫu lớn cho năng suất tới 110 tạ lúa tươi/ha…Đặc biệt các bộ giống lúa đặc sản như gạo đỏ huyết rồng AiQ, gạo tím thảo dược AiQ, gạo nếp cẩm AiQ, nếp hương Tràng An, các dòng hạt tròn (japonica) mới rất thích ứng trên các vùng sinh thái sẵn sàng ứng phó với biến đổi khi hậu nhưng vẫn cho năng suất cao và chất lượng tốt sẵn sàng bổ sung vào cơ cấu giống mới cho các địa phương.

Chị Bùi Thị Hoa, cán bộ kỹ thuật Công ty giống cây trồng và con nuôi Ninh Bình cho biết: Để có được những sản phẩm lúa gạo đạt chất lượng, công ty chú trọng ngay từ khâu lai tạo chọn giống phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của từng địa phương. Hiện các giống cây trồng do Trung tâm nghiên cứu và phát triển Nông nghiệp công nghệ cao AiQ được chọn lọc phát triển sản xuất trên địa bàn toàn quốc và đang được khảo nghiệm tại Lào, Campuchia, Angola, Mozambich. Tại trung tâm Nghiên cứu và phát triển Nông nghiệp công nghệ cao AiQ đang có hàng trăm dòng lúa mới được lai tạo và đang chọn ra những dòng ưu tú theo công nghệ invitro, công nghệ sinh học phân tử.

Thiết lập quy trình sản xuất khép kín

Việc Công ty đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, nghiên cứu ra những dòng lúa mới, phục tráng những giống lúa đặc sản của địa phương được xem là cơ sở để công ty sản xuất gạo theo quy trình khép kín, đảm bảo chất lượng phục vụ nhu cầu cao của thị trường và hướng đến xuất khẩu các dòng gạo chất lượng cao.

Theo ông Vũ Văn Quang, Phó giám đốc Công ty Cổ phần Tổng công ty Giống cây trồng con nuôi Ninh Bình: Ngoài việc nghiên cứu ra các dòng lúa chất lượng cao, năng suất để phục vụ nông dân, Công ty đã liên kết với bà con nông dân thực hiện quy trình sản xuất sạch trong trồng, chăm sóc lúa, từ việc bón phân, dùng thuốc bảo vệ thực vật sinh học, thu hoạch lúa. Công ty cũng đã đầu tư xây dựng nhà máy chế biến bảo quản Nông sản Ninh Bình với quy mô 57000m2 tại xã Khánh An (huyện Yên Khánh), công suất 6.000 tấn lúa giống và 40.000 tấn gạo/năm. Với công nghệ và thiết bị hiện đại có thể lọc được một số tạp chất, nguồn nguyên liệu đạt chất lượng, các sản phẩm gạo của Nhà máy đều đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhiều dòng sản phẩm như gạo Japonica, hương sữa, gạo thơm, nếp cái hoa vàng, nếp cẩm và gạo thảo dược được người tiêu dung đón nhận.

Công ty đang hướng đến xây dựng một số thương hiệu gạo sạch như: gạo nếp hương Tràng An, gạo sạch AIQ, gạo Japonica và một số loại gạo thảo dược. Đây là những loại gạo sạch có giá trị dinh dưỡng cao và từng bước chiếm được lòng tin của người tiêu dùng. Với việc nâng cao chất lượng sản phẩm gạo, xây dựng thương hiệu gạo sạch phục vụ thị trường trong nước, công ty đã xuất khẩu gạo sang một số nước ở châu á, châu Mỹ, từng bước khẳng định thương hiệu gạo Ninh Bình trên thị trường thế giới.

Tuy nhiên, khi bắt tay vào làm thương hiệu cho lúa gạo Việt Nam, chúng ta gặp khó khăn là gạo Việt Nam xuất khẩu vẫn chưa được tiêu chuẩn hóa, ví dụ gạo được xuất đi thị trường quốc tế không thuần nhất về giống mà có lẫn vài ba, thậm chí cả chục loại khác nhau trong một bao. Trên thực tế, gạo có thương hiệu, bán được giá phải đạt những tiêu chuẩn cụ thể, chặt chẽ của hạt gạo với độ ổn định cao về chiều dài, đường kính, độ trong, độ bóng, tỷ lệ bạc bụng, tỷ lệ hạt gẫy, độ ẩm, tạp chất, hàm lượng các chất, mùi thơm…Trước những khó khăn này Ông Vũ Văn Nga, Giám đốc Công ty chia sẻ: Doanh nghiệp đã thuê các công ty tư vấn quốc tế để nghiên cứu thị trường. Trên cơ sở yêu cầu của thị trường, doanh nghiệp sẽ có quy trình chuẩn bị thương hiệu lúa gạo cho phân khúc đã chọn. Mục tiêu của Công ty là sẽ đưa thương hiệu gạo AIQ trở thành thương hiệu gạo quốc gia để xuất khẩu”.